Meslek ve Bölüm Seçerken Dikkat Edilecek Konular
Öğrenciler bölüm seçme telaşında.
Eskiden atanma garantisi olan bölümler tercih edilirken artık yurt dışına kapı açanlar araştırılıyor.
Hangisinde yurt dışına daha kolay çıkarım?
Hangi bölümlerin önü açık?
İş bulmak hangi bölümde daha kolay?
Siz hangi bölümü önerirsiniz?
Şu bölüm hakkında ne düşünüyorsunuz?
Ne düşünmemizi istersiniz?
Gençler anne babalarının hiçbir şeylerine karışmasını istemezken, “Uzman” olduğunu düşündükleri kişilerden hayatları boyunca yapacakları mesleklerle ilgili “öneri” istiyorlar.
Peki ama meslek böyle mi seçilir?
Meslek mi seçiyoruz, bölüm mü, iş mi?
Kafası karışık gençlere ve ailelere, adım adım, tane tane anlatarak bölüm seçimlerine katkı sağlayalım.
İlk olarak kavram kargaşasını gidermek gerekiyor.
Şu anda seçilen, BÖLÜM. Yani üniversitede okunan. Ancak dillerde MESLEK var. Mezun olunca sahip olunan UNVAN. Bazı BÖLÜMler var ki, mezun olduğunuzda size bir UNVAN kazandırıyor. Yani bir MESLEK sahibi oluyorsunuz. O MESLEĞİ yapmasanız bile onunla anılıyorsunuz. Avukat, Doktor, Mimar, Mühendis, Öğretmen vb. “Atanamamış Öğretmen”, “İşsiz Mühendis” kavramlarından da anlaşılacağı üzere, İŞiniz olmasa bile unvanını taşıdığınız şey MESLEK. Aslında MESLEK dediğimiz kavram bir nevi imza yetkisi olan, “ALTIN BİLEZİK” ilgili bölümü okunmadan yapılmayan BÖLÜMLER için daha kuvvetli.
Peki, bu bölümlerden mezun olmayanlar ne yapıyor? MESLEK sahibi olmazsanız işsiz mi kalıyorsunuz?! HAYIR!
Bazı bölüm mezunlarına sorulduğunda MESLEK söylemekte zorlanıyorlar. Çünkü bu programların mezunu olmayanlar da onların yaptıkları işleri yapmasında KANUNEN sakınca yok.
İşletme. İktisat. Halkla İlişkiler. Tasarım Programları. Bilişim. Lojistik. Dış Ticaret. Turizm. Medya Programları. Dil – Edebiyat Programları.
Şimdi bir yukarıdaki MESLEKlere götüren bölümlere bakın, bir de aşağıdaki MESLEK edindirmeyen bölümlere. Hangileri son yıllarda gelişiyor? Hangilerinde istihdam artıyor?
İşin aslı şu; ikinci gruptaki mezunlar, şirketlerin ÇEŞİTLİ DEPARTMANlarında çalışabiliyor. Ve birçok sektörde!
Departman, bir şirkette benzer işleri yapan insanların bir araya gelmesi ile oluşan gruba verilen isim. Satış departmanı, satın alma departmanı, üretim departmanı gibi.
Sektör ise, benzer işler yapan şirketlere bir arada verilen isim. Eğitim sektörü, Sağlık sektörü, Turizm sektörü, ve benzeri.
Mesleğe götüren bölümlerde aldığınız eğitim ile tek bir sektörde çalışabilirsiniz. Oysa ikinci grup bölümlerin mezunları neredeyse tüm sektörlerde yeri olan departmanlarda çalışabilirler.
Sözün özü; ALTIN BİLEZİK çağı yavaş yavaş (belki de hızla) sona eriyor.
Üstelik, birkaç yıl öncesine kadar kişilik özelliklerine uygun nokta atışı meslek seçmeye çalışılıyordu, oysa şimdi “Dünya Değişti”. Neler değişti?
Artık 4 yılda öğrenilen bilgi 4 yılda eskiyor. 4 yıl okuyup emekli olana kadar kullanmak imkansız gibi
Bilgi çok hızlı artıyor, tek bir yerden öğrenemeyecek kadar çok bilgi var, bilgi sahibi olmanın önemi azaldı, uygulayabilmek daha da önemli hale geldi
Dünya çok hızlı değişiyor. Dolayısıyla meslekler de şekil değiştiriyor.
50 yıl çalışacaksınız, dedeleriniz gibi 20 yılda emeklilik devri bitti.
Kafamız karıştı! Peki ne yapmak gerekiyor?
Bu nedenlerle artık meslek seçmeye çalışmak yerine, yapacağın “işi” ya da “hedef”ini seçmek, bunu da günün şartlarına adapte etmek yeni nesil kariyer planlama haline geldi.
Tek bir meslek seçmek yerine, yapacağın işi seçmelisin. Peki ama nasıl?
Hayat amacına seni birden çok MESLEK ya da BÖLÜM götürebilir. Örneğin, amacın insanlara yardım etmekse, Doktor olarak da, Hemşire olarak da, Kariyer Danışmanı olarak da, Öğretmen olarak da, İNSANLARA YARDIM EDEBİLİRSİN!
Ya da;
Üretmeyi, ortaya somut, elle tutulur ya da gözle görülür bir ürün çıkarmayı seviyor ve yapabiliyorsan, Makine Mühendisi mi Gıda Mühendisi mi olduğunun pek bir önemi yok. Hatta mesela Kimya dersini seviyorsan ve Kimya ile üretim isteğini birleştirdiğinde Gıda, Kimya, Çevre, Metalurji, bölüm fark etmez.
Ya da,
Tasarım gözün var ve tasarım yapmayı seviyorsan. Gastronomi okuduğunda da, Animasyon okuduğunda da, Endüstriyel Tasarım okuduğunda da yapacağın iş tasarım ve somut bir ürün ortaya koymak.
Ya da,
Organize etmeyi, sistem kurmayı seviyorsan, Endüstri Mühendisliği’nden de, İktisat’tan da, İşletme’den de, Lojistik’ten de mezun olduğunda yapacağın “İŞ” benzer olacak.
Ya da,
Veri analizi seviyorsan, Endüstri de okuyabilirsin, Yönetim Bilişim Sistemleri de, İstatistik de, Matematik de, İktisat da.
Bir de yanlış algılar var.
Siyasete atılmak istiyorsan Siyaset Bilimi değil Sosyoloji oku ama siyasetçi olmak bir meslek değil, o bir STK işi aslında.
Haksızlığa dayanamamak her normal insanın sahip olması gereken özellik, Hukuk okumak zorunda değilsin. Hele “ağzım laf yapıyor” diye seçeceğin bölüm Hukuk değil, mümkünse İşletme ya da Halkla İlişkiler üzerinden iletişim ile ilgili işler hatta Turizm.
“Arkadaşlarının dert ortağı”sın diye de Psikoloji okuma, terapist olan Psikolog oranı % 20 bile değil.
BÖLÜM seçimine değil, MESLEK edindiren BÖLÜMlere değil, yapmak istediğin ve yapabileceğin İŞe, hedeflerine odaklan.
Bu seçimin 40’ından sonra büyük ihtimalle değişecek!
Bir bilgi daha;
Hangi kariyer yoluna girersen gir, bilgi öğrenilebilir ve artık herkeste var ama iş dünyası diyor ki yetkinlikler çok az kişide gelişmiş!
Nedir onlar?
Çeviklik ve Adaptasyon! Değişime hızlı adapte olanlar ayakta kalacak
İletişim! Sözlü, yazılı. Dinlemek, konuşmak. Toplantıyı da, üstünü de altını da yönetebilmek.
İşbirliği! Bir elin nesi var, iki elin sesi var! Birlikten Kuvvet Doğar!
Çözüm Odaklı Yaklaşım, Problem Çözme! Seçenekler olmadan, soruna değil çözüme odaklanarak
Eleştirel Düşünme, Fırsatları Değerlendirme, Yenilikçi ve Yaratıcı Düşünme = Girişimcilik aslında. Her kurumda bu özelliklere ihtiyaç var.
Teknoloji Okuryazarlığı, güncel ve verimliliği arttıran programları kullanabilme. Şu an için özellikle Excel!
Öğrenmeyi Öğrenme! Dünya sürekli gelişiyor ve değişiyor demiştik, yeni bilgileri öğrenmeyi öğrenebilme
Zaman Yönetimi, İnisiyatif ve Karar Alabilme! Kendine liderlik becerileri.
Yabancı Dil! Özellikle de İngilizce. Dünyada üretilen bilginin % 80’i İngilizce.
Kendini Tanıma ve Uzun Vadeli Hedefler Koyma! Başladın bile!
Analitik Düşünme! Verinin önemi artıyor, okuyabilmelisin
Stratejik Planlama ve Proje Yönetimi! Ne iş yaparsan yap, bu yaklaşım işine yarayacak
Sorumluluk Sahibi Olma! İş dünyasında en zor bulunan özelliklerden
Hangi mesleğin sana uygun olduğunu nasıl anlarsın?
Önce kendine bu soruları sor,
Hangi konularda diğer kişilerden daha başarılısın?
Hangi derslerde başarılısın?
Neleri yaparken çok keyif alıyorsun – zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorsun?
Bu keyif aldığın aktivitelerin “nesini” seviyorsun?
Yaptığın işin ne kadarı insanlarla iletişim halinde olmalı, ne kadarı yalnız başına?
Yaptığın işin sonunda bir şey mi üretmek istiyorsun, var olan bir sistemi daha iyi hale getirmek mi, yoksa insanlarla bire bir temas kurarak etkisini anında görmek mi?
35 yaşında, 50 yaşında bir gününü düşün. Neler yapıyorsun? Kimlesin? Neredesin?
Nasıl bir mekanda çalışmak istiyorsun?
Evden çalışılabilen bir işin mi olsun istiyorsun yoksa iş yerine gidilen bir iş mi?
İnsanlarla iletişimin nasıl olsun? Onlara yardım etmek mi istiyorsun, bildiklerini aktarmak mı, ikna etmek mi, dinleyip analiz etmek mi, yazarak iletişim kurmak mı?
Yalnızken yapacağın iş nasıl olsun? Matematik hesapları mı, bilgisayar başında mı, araştırarak mı, okuyup yazarak mı, video - tasarım vb görsel işler mi, el becerisi mi?
Bu soruların cevapları, seni yapmak istediğin “iş”e götürecek. Meslek ve bölüm diye takılmana gerek yok!
Kendini Tanıma ve Hedef Belirleme süreci bitti, sırada bu hedefler ve özelliklerinle yapabileceğin İşlere götüren BÖLÜMleri seçmek var.
İlk eşleşme için uzman desteği faydalı olacaktır.
Ardından;
1. Bölümlerin ders programlarını oku
2. Akademisyenlere ve öğrencilere danış
3. Hedeflediğin bölümden MEZUN ve işini severek yapan biri ile konuşup BİLGİ al
4. O işi yapan birinin yanında vakit geçir