Taban sıralama ne? Taban puan ne? Nasıl tercih yapılıyor? Program dediğiniz ne?
Bazen bölüm bazen program yazıyoruz. Bölüm genel adı, program okuldaki adı. Örnek vereyim daha kolay olsun:
Bölüm- Sosyoloji
Psikoloji bölümü programları:
- Sennetatlışeysin Üniversitesi - Sosyoloji (%50 İndirimli)
- İstanbul Hacıyatmaz Dönüp Kendine Bakmaz Üniversitesi - Sosyoloji (İngilizce)
- Yokartık Üniversitesi - Sosyoloji (Açık öğretim) şeklinde olabilir.
Bölümler farklı "Fakülte"ler de olabilir. Mesela bir üniversitenin hem İktisat Fakültesi hem İşletme Fakültesi hem de Siyaset Fakültesi vardır ve her fakültede ayrı ayrı İşletme programı olabilir. Bir bölümün aynı okulda hem Türkçe programı hem İngilizce programı olabilir.
İşi bilmeyenler ya da ağız alışkanlığı olanlar “bölüm-fakülte-programı” birbirinin yerine kullanıp kafanızı karıştırabilirler. Dikkatli olunuz.
Taban sırası/puanı:
Şu an taban sıralaması olarak gördükleriniz, geçen yılki tercihlerden sonra bir programa EN SON SIRADA yerleşmiş kişinin sırasıdır. Taban puan da o kişinin puanıdır. Tercih yaparken puanlara değil sıralamalara bakılır. Yatay geçiş yaparken ya da ek yerleştirmeler sırasında puana bakılır.
En büyük yanılgı, bu taban sıraları okulların belirlediğini ve bu sıranın altında kalan birinin oraya yerleşemeyeceğini zannetmektir. Öyle bir şey yok. Kesinlikle tercih edemeyeceğiniz yerler çok sınırlıdır, azdır. Daha doğrusu tercih etmek için koşulları olan diyelim.
TERCİH EDEMEYECEĞİNİZ YERLER:
- Sıralama barajı olan bölümlerde, barajı aşmadıysanız o bölümü tercih edemezsiniz. Mesela Tıp baraj sırası 50.000'dir. MF alanında 50 binin gerisinde sıranız varsa (50.001 bile olsa) Tıp tercihi yapamazsınız.) Mühendislik Fakültelerinde, Eğitim Fakültelerinde (öğretmenlikler), Mimarlıkta, Diş Hekimliğinde, Eczacılıkta ve Hukukta sıralama barajı vardır.
- Her programın yanında hangi alandan alım yaptığı yazar. (SAY, EA, DİL, SÖZ) Eğer sizin o alanda puanınız hesaplanmamışsa o alandan tercih yapamazsınız.
- Bazı bölümlerde birtakım fiziksel özellikler aranır (boy, kilo vb.) Örneğin, pilot olmak için ya da Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Milli Savunma Bakanlığı için açılan kontenjanlarında... Bu bölümleri tercih etseniz dahi gereklilikleri karşılamıyorsanız kaydınız yapılmaz.
- MTOK yazan kontenjanlara sadece Mesleki ve Teknik Liselerde o alandan mezun olmuş öğrenciler alınır.
- KKTC Uyruklu yazan programlara sadece KKTC Uyruklu öğrenciler başvurabilir.
Geriye kalan tüm bölümleri tercihe yazabilirsiniz. Ha, sen yazdın diye tutar mı? Sonraki soruya alalım seni.
Tercih yaparken hangi sitelerden faydalanabilirim?
1) Salim Ünsal'ın blogu ve Twitter hesabı:
2)YÖK Atlas:
3)Üniversite Araştırmaları Laboratuvarının araştırmaları
4) Üniversite Tercih Robotları
Benim sıralamam ........, istediğim yer ...... ile kapatmış. Burası bana gelir mi? Buraya yerleşebilir miyim? Burası beni alır mı?
Buna kesin ve net bir cevap verilemez. Çünkü o programı senden başka kimlerin tercih edeceğini bilmiyoruz. Tercihin en can sıkıcı kısmı da budur. Senin sıralaman bu programın sıralamasından ne kadar öndeyse o bölümün gelme ihtimali o kadar artar. Senin sıralaman o programın sırasından ne kadar gerideyse gelme ihtimali o kadar azalır.
Örneğin: 70k sıralaması olan birine 80k ile kapatmış yerin gelme ihtimali vardır. 60k olan yerin de gelme ihtimali vardır. 80k olanın gelme ihtimali 60k olanın gelme ihtimalinden fazladır.
Peki ya bu kişi 50k ile kapamış bir yeri yazmamalı mı? Hayatta gelmez mi? Buna cevap veremeyiz. Bu kişi o bölümü de yazabilir ve gelme ihtimali de düşük bile olsa VARDIR! Tutmaz diye yazmayıp "Tüh be yazsaydım geliyormuş." demektense yazmak daha mantıklıdır. Açıkta kalmak istemeyen biriyse mutlaka kendi sırasından gerilere doğru da tercih yapmalıdır.
Kesinliği olmamakla birlikte, işi ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için, bazı tercihlerde yol göstericilik yapan kişiler (Mesela ben, Salim Ünsal, Erdem Abi, Mami Müdür vb.) bazı yüzdeler verirler. Sıralamanızın %20 üstü %30 altı gibi mesela.
100.000 sıralaması olan biri için %20 üst 80k, %30 alt 130k'dır. Bu, şu demek:
Sana 80-130k arasındaki bölümlerin gelme olasılığı çok yüksek. Tercih sıralamanı yaparken bu aralıktaki bölümleri nasıl sıraladığına dikkat etmelisin. (Aşağıda tercih sırasını daha detaylı anlatacağım.)
20k sıralaması olan kişi için bu aralık 16k-26k'dır yuvarlarsak 15-30k aralığı diyebiliriz.
"MAKASI AÇIN" dendiği zamansa anlamanız gereken şey %20 üst %30 alt yerine daha geniş bir aralığa bakın, dikkat edin demektir. %25 üst %50 alt mesela. Bu daha geniş bir aralıktır. Yine 100k için örnek verirsek, "İHTİMALİ YÜKSEK BÖLGE" 80-130k iken makası açınca 75k-150k arası olur.
Not: k dediğim şey "bin(1000)" anlamına geliyor. Kolay olduğu için k yazıyorum. k kilonun k'si. Kilometre, kilogramdan tanıyorsunuz, 1000 demek o da. Bin metre, Bin gram diyoruz yani :)
Bölümü İngilizce okumak mı Türkçe okumak mı?
Ne olmak istediğinle alakası çok. Özel sektörde, devlete ait olmayan büyük şirketlerde ve büyük şehirde çalışmak istiyorsan ya da köklü üniversitelerde akademisyenlik yapmak istiyorsan İngilizce okumak daha avantajlıdır. KPSS'ye girip devlet memuru, uzmanı vb. olmak istiyorsan Türkçe okumak daha avantajlıdır. Diyelim ki İngilizce okumanın daha avantajlı olduğu bir şey istiyorsun ama İngilizcesi yok ya da sıran yetmiyor; Türkçe okursan mahvolmazsın merak etme. Sadece İngilizce olayını dışarıdan kendin çalışarak ya da kursla vs. halletmen gerekir.
Vakıfta okumak mı, devlette okumak mı?
Vakıfları kendi içinde devletleri kendi içinde genelleyemeyiz!!! Şu an memnuniyet araştırmalarında en üst sıralarda devletten çok vakıf üniversitesi var. Köklü vakıf üniversitelerimizde de yenilerde de çok iyi okullar var, zaten sıralamalardan ya da yaptıkları işleri sene boyu dinleyerek anlamışsınızdır. Vakıf ön yargısını bir bırakalım.
Vakıfta para ödeyerek okumakla tam burslu okumak arasındaki tek fark da para ödüyor olmak. Bu da cepte dursun.
Sıralamanızla iyi bir vakıfta ücretli bölüm ve sıradan bir devlet okulu tutuyorsa, paranız varsa sağlam vakfı tercih etmek daha mantıklıdır. uniar.net'te yer alan TÜMA raporuna bakın mutlaka. Orada aynı harf notunu almış üniversiteler genelde aynı sağlamlıktaki okullardır. A puan almış bir vakfa paralı gitmek C almış bir devlete gitmekten iyidir. Ama hem devlet C, hem vakıf C ise haliyle para ödemek yerine devleti (Şehrinin de size uygunluğuna göre) tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Yine uniar.net'te DUS raporu var. Bu raporda da devlet üniversitelerindeki fakültelerin değerlendirmeleri var. Özellikle KPSS ve Akademisyenlik düşünenlere öneririm incelemelerini.
Şehir dışında okumak mı, aynı şehirde kalmak mı?
İkisinin de kendi avantajları ve dezavantajları var. Kişiden kişiye değişir. Ben sayayım siz karar verin.
Şehir dışında okursan kendi kendine yaşamayı öğreniyorsun. Biraz daha cesaret istiyor bu durum. Hasta olduğunda, zora düştüğünde, para ödenecekken ya da acıktığında sana bir tek sen ve sonradan arkadaşların yardım edebiliyor acil olarak. Ama zaten hayatın geneli böyle. Bu zorlukların yanında tabii özgürlük var. Sosyal hayat daha renkli (renklendikçe de tehlikeli ama eğlenceli) olabiliyor. Maddi olarak daha fazla harcama yapmak gerekiyor.
Kendi şehrinde kalmak ise güvenli, konforlu bölgede kalmak demek. Akşam eve geliyorsun, yemeğin var. Odan kendi alıştığın, bildiğin oda. Evdekiler tanıdık; tuvalet, banyo tanıdık. Ama işte orada da sosyal hayat ister istemez bir tık kısıtlanmış oluyor. Ebeveynler gözünün önünde olduğunuzda daha korumacı davranıyorlar ister istemez.
Şehir dışına gidip annemi özledim ben, diye yatay geçiş yapmak isteyen de gördüm; ailesinin yanında çok bunaldığı için baştan YKS çalışıp dışarıdaki bir okula gitmek isteyen de.
Pandemi sonrası yeni normalimizde evden uzaklaşma durumu azalabilir. Özellikle maddi durum burada belirleyici olacak. Şu an barınma sorununu rahat biçimde halletmek önceliklerden biri olmalı; zira ev kiraları uçmuş durumda, yurtlarda ise yer bulmak her sene daha da zorlaşıyor.
Ha bir deee!!!! Hangi şehre gittiğiniz de etkiliyor durumu. Küçük şehirde büyüyüp birden çok büyük şehre gidenler ve büyük şehirde büyüyüp çok küçük şehre gidenler sıkıntı yaşayabiliyorlar.
Ve son uyarı: Sırf şehrin denizi var/yok diye ya da arkadaşım da orada birlikte okuyacağız vs diye tercih yapmayın lütfen. Önceliğiniz eğitim olmalı!
İki yıllık okuyup DGS'ye girmek mi yoksa mezuna kalıp YKS çalışmak mı?
Eğer Adalet okuyup DGS ile Hukuk'a geçme hedefiniz varsa bu YKS'ye çalışmaktan çok daha zorlayacak bir şey, bunu bilmelisiniz. Bunun sebebi sınavın zorluğu değil, aynısını yapmaya çalışan çok fazla kişi olması ama çok çok az kontenjan olması. Bu yöntem en rahat mühendisliklerde işe yaramakla birlikte orada da dört yıllık bölüme geçince hiç AYT konusu hatırlamamaktan ötürü zorlanıldığını biliyorum. Sözel bölüm isteyenler, sağlık bölümleri, şu an tam olarak ne istediğini bilmeyenler için güzel bir seçenek. Özellikle de küçük şehirlerde yaşayan ve yaşamaya devam etmek isteyen kişiler kendi şehirlerinde önde gelen sektörlere dair iki yıllık okuyabilirler.
İki yıllık tercih edecekler puanla mı sıralamayla mı tercih yapacak?
Genelde iki yıllıkları tercih ederken sıralamaya değil puana bakılırdı. Artık sıralamaya bakarak tercih yapmak biraz daha işinizi kolaylaştırıyor. Ek puan muhabbeti yüzünden işler karışabiliyordu, ondan baktığınız sıranın o TYT puanının genel başarı sıralamasındaki yerine denk gelen sıraya baktığınızdan emin olmanız gerekir.
Kimler ek puanı kullanabilir, nasıl kullanır?
Eğer bir Mesleki ya da Teknik Liseden mezunsanız sonuçlarınızın en sağ tarafında bir de ek puanlı başarı sırası ve puan göreceksiniz. 2015 ve sonrasında liseden mezun olduysanız sadece TYT'de, öncesinde mezun olduysanız AYT alanlarında da görebilirsiniz. 2015 ve ÖNCESİNDE mezun olmuş öğrenciler ek puanlarını lise alanlarıyla bağlantılı 4 yıllık bölümlerde de kullanabilirler. Fakat 2015 sonrası mezunları ek puanlarını sadece lise alanlarıyla bağlantılı 2 yıllık bölümlerde kullanabilirler. Hangi bölümlerde puan kullanabildiğinizi YKS Tercih Kılavuzunda Tablo 6'lardan (A-B-C diye ayrılır, başlıklarını okuyun.) görebilirsiniz.
Okul birincilerinin tercihlerinin farkı nedir?
Okul birinciliği avantajı sadece liseden mezun olunan sene kullanılabilir. Birinciler için ayrı kontenjan vardır. Taban sıralaması kendi sırasından çok daha düşük olan bir yere yerleşme şansı oluşur. Bunun sebebi, o bölümü tercih eden okul birincilerinin kendi aralarında sıralanmasıdır. Örneğin,
30+2 kontenjan yazan bir programda 30 normal yer vardır; 2 de okul birincisi kontenjanı vardır. Bu bölümü tercih eden en yüksek puanlı iki okul birincisi buraya direkt yerleşir. Diğer 30 kişiden ayrı değerlendirilirler. Okul birincileri istedikleri her yere yerleşemezler yalnız, haberiniz olsun. 2 kontenjan varken 5 okul birincisi tercih etmişse puanı en yüksek iki kişi girer, diğerleri o programa giremez diğer tercihlerine bakılır.
Tercihte bir bölümü üste yazmakla alta yazmak arasındaki fark nedir?
BURASI ÇOKOMELLİ ARKADAŞLAAARR!!!
Tercih, üst sıralı yerden alt sıralıya göre YAPILMAAAAZZZZZZZ!!!!
Tercih, PROGRAMLARI EN ÇOK GİTMEK İSTEDİĞİN YERDEN EN AZ GİTMEK İSTEDİĞİN YERE GÖRE SIRALAYARAK YAPILIR!
Adımlar şu şekilde:
- Önce kendi sırana ve beğenilerine uygun programları yukarıdaki ve aşağıdaki kuralları da göz önünde bulundurarak belirle.
- Onlardan en çok istediğin en fazla 24 yeri seç.
- Hiiç sıralarına mıralarına bakmadan sadece kendi beğenme-isteme durumuna göre en sevdiğinden en sevmediğine doğru sırala.
Neden?
Diyelim sen 5 tercih yaptın. 3. tercihine yerleştin. Ama 5'teki aslında daha çok gitmek istediğin yerdi.
Bu çok üzücü bir durum oluyor.
Ayrıca o listeye birilerinin gönlü olsun diye ya da sırf tercih dönemi paniği ile olmadık bölümler yazanlar oluyor, YAPMAYIN! Endüstri Mühendisi olmak isterken 8 Endüstri arasına 1 tane de nasılsa bu gelmez diye Mimarlık yazıp babasını mutlu etmeye kalkan biri şu an Mimarlık okuyor. Yani nasılsa gelmez diye bir şey yok, yazarsan gelir. Şanstır ki hep o nasılsa gelmez denen tutar!
LİSTEDE İSTEMEDİĞİNİZ HİÇBİR YER OLMAMALI!!!!
Birinin puanı senden düşükse o bölüme o değil sen girersin. İsterse o 1. sıraya, sen son sıraya yazmış ol. Puanı yüksek olan yerleşir.
***Ayrıca bazı okullar, kendilerini ilk üç sırada yazmanız durumunda daha fazla indirim ya da burs vereceklerini söylüyorlar. O okul geldiğinde pişman olmayacaksanız yazın amaaaa...
Dördüncü sırada asıl istediğin devlet üniversitesi var mesela, sırası da sana yakın diyelim. Sen gider o indirim veren yerin programını
1) Adılazımdeğil Üniv Tam Burslu
2) Adılazımdeğil Üniv %50 indirimli
3) Adılazımdeğil Üniv %25 indirimli
4) Canımıniçibiricik Üniversitesi şeklinde yazarsan Canımıniçibiricik'te okumayı planlarken kendini %50 indirimli Adılazımdeğil'de bulursun, üstüne bir %50 de bizden dedikleri için %75 indirimin olmuş olur. Devlette beleş okuyayım derken indirim almak uğruna 15-20k para vermen gerekebilir. Dikkat!!!!
Yapabileceğim tercih hataları nelerdir? Tercih yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Tercihin en üzücü sonucu hiçbir yere yerleşmemek değil, yanlış tercih yüzünden yanlış yere yerleşmektir. Hem OBP kırılır, hem sene yanar. ÖSYM'nin tercih sayfasında bir arama çubuğu var, oradan programları arayabiliyorsunuz ama işte program isimleri çok uzun. Aceleyle tüm ismi okumadan tıklayınca böyle hatalar olabiliyor. O yüzden bu hatalara dikkat edin:
- Bir üniversite aynı bölümü farklı şehirlerdeki kampüslerde açmış olabilir, doğru şehirdekini seçtiğinizden emin olun. (Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler, özellikle siz!)
- Bir programın hem örgünü hem ikinci öğretimi hem açık öğretimi olabilir. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun!- Bazı üniversitelerin isimleri birbirine çok benziyor, (Başı İstanbul diye başlayan bir dolu tane üniversite var!) devamını okumadan seçince çok bambaşka bir yere gidebilir ya da birden mezuna kalabilirsiniz.
- Vakıf üniversitesi seçerken doğru burs oranlı yeri seçtiğinizden emin olun! Tam bursluya gidiyorum zannederken %25 indirimli yazmış olmayın.
- Parasını ödeyemeyeceğiniz yeri gaza gelip yazmayın, ulaşım yöntemine bakmadan şehir dışı yere karar vermeyin.
- MYO Meslek Yüksekokuludur ve 2 yıllıktır. Yüksekokul ise dört yıllıktır. İsmi birbirine benziyor diye aynı şey sanmayın!!!- Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler cidden dikkat edin! İç İşleri için olana mı başvuruyorsun, düz olana mı, MSB için olana mı, kadın programına mı, erkek programına mı, hangi şehir vs. çok dikkat edin lütfen.
- Bir üniversite aynı bölümü farklı fakültelerde açabilir. Mesela İstanbul Üniversitesinde üç tane İşletme var. Üç fakülte de farklı semtte. Tutma ihtimalleri de farklı bu arada. Kesin gelecek sandığınız yer yanlış programı seçtiniz diye yalan olmasın.
- Bir program farklı dillerde açılmış olabilir, doğru dilde olanı seçtiğinizden emin olun. Durup dururken hazırlık okumak zorunda kalmayın sonra. (İstemiyorsanız yani…)
- Çocuk Gelişimi, Sosyal Hizmet gibi bölümlerin hem iki yıllıkları hem dört yıllıkları var. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun lütfen.
- Daha çok istediğinizi üste, daha az istediğinizi alta yazın. Bu çok önemli. Yukarıda da yazdım.
- Tercihinizi son gün 23.59'a kadar güncelleyebilir, değiştirebilirsiniz. Her değişimden sonra listeyi baştan kaydedip onayladığınızdan emin olun. Sürprizle karşılaşmayın sonra.
Birden fazla alanda (TM, TS, MF vb.) tercih yapacağım, nelere dikkat etmem lazım?
Her puan türü için ayrı ayrı, o alandaki sıralamana göre yukarıdaki araştırmaları yapıp girmek isteyeceğin programları belirledikten sonra puana ve puan türüne bakmaksızın yine en çok istediğinden en az istediğine doğru sıralıyorsun. Başka bir olayı yok.
Sıralamama istediğim yerler gelmeyecek gibi duruyor. Bu sene tutan bir yere girsem sonra yatay geçiş yapabilir miyim?
Yatay Geçiş iki çeşittir. Biri üniversitedeki derslerden aldığın notlar ile (GNO ile) diğeriyse YKS puanına göre (MYP ile) yapılandır.
MYP ile yatay geçiş yapabileceğin yerler zaten yazsan tutacak yerlerdir. O yüzden tutmaz deme yaz sen. Tutarsa senindir.
Gelelim GNO ile olana... Bir kere her bölümden her bölüme geçiş yok. İçeriği benzer olan bölümler arasında var. Yüksek ortalama yapman gerekiyor ve çok az kontenjan var. Ayrıca bir de bazı üniversiteler artık geldiğin yerin taban puanına da bakıyorlar. En yüksek, en kendisine yakın yerden öğrenci almayı tercih ediyorlar. Yani Yatay Geçişe güvenerek tercih yapılmaz. Yapamazsın demiyorum ama yapamayıp bir kalırsan mutsuz olacağın yeri tercih etme. Garantisi yok asla yatay geçişin.
Mezuna kalayım mı, gelen bir yere gideyim mi? Gittiğim yerde YKS çalışırım üniversitede okurken belki?
Bu üçüncü ya da daha fazla kezinci sınava girişinse artık gitmeyi düşünsen daha iyi olabilir. Ama çalışmadıysan ve çalışacağını düşünüyorsan tabii ki mezuna kalabilirsin. Bazen hayatta olup bitenler ya da kendi kafamız çalışmamıza engel oluyor, önceliklerimiz başka olabiliyor. Ama bak çalışacaksan... Kendini kandıracaksan kalma mezuna. Kendini en iyi sen tanırsın, sürecin gereklerini de biliyorsun. O gerekleri yerine getiresin varsa kal, yoksa bir ortam değişikliği iyi gelebilir.
Sıralamam genel olarak istediğim bölüme tutmuyor, yeni açılan okulları/bölümleri tercih etsem gelir mi? Yeni açılmış bir okulu, bölümü tercih etmeli miyim? Nelere dikkat etmeliyim?
Tercih etmenin önünde bir engel yok. Fakat Kıbrıs'ta bile %50 burslusu 300k ile kapatmış bir bölüm düşünelim, 500k sıraya gelmez o yeni açılanların burslusu. Mantık çerçevesinde yazılabilir.
Ayrıca, yeni açılmış bir okulun ya da bölümün sistemi henüz tam oturmuş olmayacağından okulda deneme tahtasına dönme ihtimaliniz var. Ben mesela Sosyoloji'si açılalı 1 sene olmuş, normalde eski bir okula devam ettim. 3 senede 2 kere danışmanım değişti, hangi seçmelilerin açılacağı hangi dersi hangi hocanın vereceği sürekli değişiyor!
Ayrıca Erasmus konusunda da okul henüz bağlantı kurmamış olduğundan Erasmus'a gitme şansınız azalır.
Yeni açılmış bölüm tercih ederken okulun diğer programlarının sıralamalarına bakın. O bölümler başka hangi okullarda yakın sıralamayla almış ve sizin asıl istediğiniz programın bu okullarda sırası ne olmuş... Bu size fikir verebilir gelme durumuna dair.
Tercih Döneminde Sıkça Sorulan Sorular
Seray Çırak
Taban sıralama ne? Taban puan ne? Nasıl tercih yapılıyor? Program dediğiniz ne?
Bazen bölüm bazen program yazıyoruz. Bölüm genel adı, program okuldaki adı. Örnek vereyim daha kolay olsun:
Bölüm- Sosyoloji
Psikoloji bölümü programları:
- Sennetatlışeysin Üniversitesi - Sosyoloji (%50 İndirimli)
- İstanbul Hacıyatmaz Dönüp Kendine Bakmaz Üniversitesi - Sosyoloji (İngilizce)
- Yokartık Üniversitesi - Sosyoloji (Açık öğretim) şeklinde olabilir.
Bölümler farklı "Fakülte"ler de olabilir. Mesela bir üniversitenin hem İktisat Fakültesi hem İşletme Fakültesi hem de Siyaset Fakültesi vardır ve her fakültede ayrı ayrı İşletme programı olabilir. Bir bölümün aynı okulda hem Türkçe programı hem İngilizce programı olabilir.
İşi bilmeyenler ya da ağız alışkanlığı olanlar “bölüm-fakülte-programı” birbirinin yerine kullanıp kafanızı karıştırabilirler. Dikkatli olunuz.
Taban sırası/puanı:
Şu an taban sıralaması olarak gördükleriniz, geçen yılki tercihlerden sonra bir programa EN SON SIRADA yerleşmiş kişinin sırasıdır. Taban puan da o kişinin puanıdır. Tercih yaparken puanlara değil sıralamalara bakılır. Yatay geçiş yaparken ya da ek yerleştirmeler sırasında puana bakılır.
En büyük yanılgı, bu taban sıraları okulların belirlediğini ve bu sıranın altında kalan birinin oraya yerleşemeyeceğini zannetmektir. Öyle bir şey yok. Kesinlikle tercih edemeyeceğiniz yerler çok sınırlıdır, azdır. Daha doğrusu tercih etmek için koşulları olan diyelim.
TERCİH EDEMEYECEĞİNİZ YERLER:
- Sıralama barajı olan bölümlerde, barajı aşmadıysanız o bölümü tercih edemezsiniz. Mesela Tıp baraj sırası 50.000'dir. MF alanında 50 binin gerisinde sıranız varsa (50.001 bile olsa) Tıp tercihi yapamazsınız.) Mühendislik Fakültelerinde, Eğitim Fakültelerinde (öğretmenlikler), Mimarlıkta, Diş Hekimliğinde, Eczacılıkta ve Hukukta sıralama barajı vardır.
- Her programın yanında hangi alandan alım yaptığı yazar. (SAY, EA, DİL, SÖZ) Eğer sizin o alanda puanınız hesaplanmamışsa o alandan tercih yapamazsınız.
- Bazı bölümlerde birtakım fiziksel özellikler aranır (boy, kilo vb.) Örneğin, pilot olmak için ya da Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Milli Savunma Bakanlığı için açılan kontenjanlarında... Bu bölümleri tercih etseniz dahi gereklilikleri karşılamıyorsanız kaydınız yapılmaz.
- MTOK yazan kontenjanlara sadece Mesleki ve Teknik Liselerde o alandan mezun olmuş öğrenciler alınır.
- KKTC Uyruklu yazan programlara sadece KKTC Uyruklu öğrenciler başvurabilir.
Geriye kalan tüm bölümleri tercihe yazabilirsiniz. Ha, sen yazdın diye tutar mı? Sonraki soruya alalım seni.
Tercih yaparken hangi sitelerden faydalanabilirim?
1) Salim Ünsal'ın blogu ve Twitter hesabı:
2)YÖK Atlas:
3)Üniversite Araştırmaları Laboratuvarının araştırmaları
4) Üniversite Tercih Robotları
Benim sıralamam ........, istediğim yer ...... ile kapatmış. Burası bana gelir mi? Buraya yerleşebilir miyim? Burası beni alır mı?
Buna kesin ve net bir cevap verilemez. Çünkü o programı senden başka kimlerin tercih edeceğini bilmiyoruz. Tercihin en can sıkıcı kısmı da budur. Senin sıralaman bu programın sıralamasından ne kadar öndeyse o bölümün gelme ihtimali o kadar artar. Senin sıralaman o programın sırasından ne kadar gerideyse gelme ihtimali o kadar azalır.
Örneğin: 70k sıralaması olan birine 80k ile kapatmış yerin gelme ihtimali vardır. 60k olan yerin de gelme ihtimali vardır. 80k olanın gelme ihtimali 60k olanın gelme ihtimalinden fazladır.
Peki ya bu kişi 50k ile kapamış bir yeri yazmamalı mı? Hayatta gelmez mi? Buna cevap veremeyiz. Bu kişi o bölümü de yazabilir ve gelme ihtimali de düşük bile olsa VARDIR! Tutmaz diye yazmayıp "Tüh be yazsaydım geliyormuş." demektense yazmak daha mantıklıdır. Açıkta kalmak istemeyen biriyse mutlaka kendi sırasından gerilere doğru da tercih yapmalıdır.
Kesinliği olmamakla birlikte, işi ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için, bazı tercihlerde yol göstericilik yapan kişiler (Mesela ben, Salim Ünsal, Erdem Abi, Mami Müdür vb.) bazı yüzdeler verirler. Sıralamanızın %20 üstü %30 altı gibi mesela.
100.000 sıralaması olan biri için %20 üst 80k, %30 alt 130k'dır. Bu, şu demek:
Sana 80-130k arasındaki bölümlerin gelme olasılığı çok yüksek. Tercih sıralamanı yaparken bu aralıktaki bölümleri nasıl sıraladığına dikkat etmelisin. (Aşağıda tercih sırasını daha detaylı anlatacağım.)
20k sıralaması olan kişi için bu aralık 16k-26k'dır yuvarlarsak 15-30k aralığı diyebiliriz.
"MAKASI AÇIN" dendiği zamansa anlamanız gereken şey %20 üst %30 alt yerine daha geniş bir aralığa bakın, dikkat edin demektir. %25 üst %50 alt mesela. Bu daha geniş bir aralıktır. Yine 100k için örnek verirsek, "İHTİMALİ YÜKSEK BÖLGE" 80-130k iken makası açınca 75k-150k arası olur.
Not: k dediğim şey "bin(1000)" anlamına geliyor. Kolay olduğu için k yazıyorum. k kilonun k'si. Kilometre, kilogramdan tanıyorsunuz, 1000 demek o da. Bin metre, Bin gram diyoruz yani :)
Bölümü İngilizce okumak mı Türkçe okumak mı?
Ne olmak istediğinle alakası çok. Özel sektörde, devlete ait olmayan büyük şirketlerde ve büyük şehirde çalışmak istiyorsan ya da köklü üniversitelerde akademisyenlik yapmak istiyorsan İngilizce okumak daha avantajlıdır. KPSS'ye girip devlet memuru, uzmanı vb. olmak istiyorsan Türkçe okumak daha avantajlıdır. Diyelim ki İngilizce okumanın daha avantajlı olduğu bir şey istiyorsun ama İngilizcesi yok ya da sıran yetmiyor; Türkçe okursan mahvolmazsın merak etme. Sadece İngilizce olayını dışarıdan kendin çalışarak ya da kursla vs. halletmen gerekir.
Vakıfta okumak mı, devlette okumak mı?
Vakıfları kendi içinde devletleri kendi içinde genelleyemeyiz!!! Şu an memnuniyet araştırmalarında en üst sıralarda devletten çok vakıf üniversitesi var. Köklü vakıf üniversitelerimizde de yenilerde de çok iyi okullar var, zaten sıralamalardan ya da yaptıkları işleri sene boyu dinleyerek anlamışsınızdır. Vakıf ön yargısını bir bırakalım.
Vakıfta para ödeyerek okumakla tam burslu okumak arasındaki tek fark da para ödüyor olmak. Bu da cepte dursun.
Sıralamanızla iyi bir vakıfta ücretli bölüm ve sıradan bir devlet okulu tutuyorsa, paranız varsa sağlam vakfı tercih etmek daha mantıklıdır. uniar.net'te yer alan TÜMA raporuna bakın mutlaka. Orada aynı harf notunu almış üniversiteler genelde aynı sağlamlıktaki okullardır. A puan almış bir vakfa paralı gitmek C almış bir devlete gitmekten iyidir. Ama hem devlet C, hem vakıf C ise haliyle para ödemek yerine devleti (Şehrinin de size uygunluğuna göre) tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Yine uniar.net'te DUS raporu var. Bu raporda da devlet üniversitelerindeki fakültelerin değerlendirmeleri var. Özellikle KPSS ve Akademisyenlik düşünenlere öneririm incelemelerini.
Şehir dışında okumak mı, aynı şehirde kalmak mı?
İkisinin de kendi avantajları ve dezavantajları var. Kişiden kişiye değişir. Ben sayayım siz karar verin.
Şehir dışında okursan kendi kendine yaşamayı öğreniyorsun. Biraz daha cesaret istiyor bu durum. Hasta olduğunda, zora düştüğünde, para ödenecekken ya da acıktığında sana bir tek sen ve sonradan arkadaşların yardım edebiliyor acil olarak. Ama zaten hayatın geneli böyle. Bu zorlukların yanında tabii özgürlük var. Sosyal hayat daha renkli (renklendikçe de tehlikeli ama eğlenceli) olabiliyor. Maddi olarak daha fazla harcama yapmak gerekiyor.
Kendi şehrinde kalmak ise güvenli, konforlu bölgede kalmak demek. Akşam eve geliyorsun, yemeğin var. Odan kendi alıştığın, bildiğin oda. Evdekiler tanıdık; tuvalet, banyo tanıdık. Ama işte orada da sosyal hayat ister istemez bir tık kısıtlanmış oluyor. Ebeveynler gözünün önünde olduğunuzda daha korumacı davranıyorlar ister istemez.
Şehir dışına gidip annemi özledim ben, diye yatay geçiş yapmak isteyen de gördüm; ailesinin yanında çok bunaldığı için baştan YKS çalışıp dışarıdaki bir okula gitmek isteyen de.
Pandemi sonrası yeni normalimizde evden uzaklaşma durumu azalabilir. Özellikle maddi durum burada belirleyici olacak. Şu an barınma sorununu rahat biçimde halletmek önceliklerden biri olmalı; zira ev kiraları uçmuş durumda, yurtlarda ise yer bulmak her sene daha da zorlaşıyor.
Ha bir deee!!!! Hangi şehre gittiğiniz de etkiliyor durumu. Küçük şehirde büyüyüp birden çok büyük şehre gidenler ve büyük şehirde büyüyüp çok küçük şehre gidenler sıkıntı yaşayabiliyorlar.
Ve son uyarı: Sırf şehrin denizi var/yok diye ya da arkadaşım da orada birlikte okuyacağız vs diye tercih yapmayın lütfen. Önceliğiniz eğitim olmalı!
İki yıllık okuyup DGS'ye girmek mi yoksa mezuna kalıp YKS çalışmak mı?
Eğer Adalet okuyup DGS ile Hukuk'a geçme hedefiniz varsa bu YKS'ye çalışmaktan çok daha zorlayacak bir şey, bunu bilmelisiniz. Bunun sebebi sınavın zorluğu değil, aynısını yapmaya çalışan çok fazla kişi olması ama çok çok az kontenjan olması. Bu yöntem en rahat mühendisliklerde işe yaramakla birlikte orada da dört yıllık bölüme geçince hiç AYT konusu hatırlamamaktan ötürü zorlanıldığını biliyorum. Sözel bölüm isteyenler, sağlık bölümleri, şu an tam olarak ne istediğini bilmeyenler için güzel bir seçenek. Özellikle de küçük şehirlerde yaşayan ve yaşamaya devam etmek isteyen kişiler kendi şehirlerinde önde gelen sektörlere dair iki yıllık okuyabilirler.
İki yıllık tercih edecekler puanla mı sıralamayla mı tercih yapacak?
Genelde iki yıllıkları tercih ederken sıralamaya değil puana bakılırdı. Artık sıralamaya bakarak tercih yapmak biraz daha işinizi kolaylaştırıyor. Ek puan muhabbeti yüzünden işler karışabiliyordu, ondan baktığınız sıranın o TYT puanının genel başarı sıralamasındaki yerine denk gelen sıraya baktığınızdan emin olmanız gerekir.
Kimler ek puanı kullanabilir, nasıl kullanır?
Eğer bir Mesleki ya da Teknik Liseden mezunsanız sonuçlarınızın en sağ tarafında bir de ek puanlı başarı sırası ve puan göreceksiniz. 2015 ve sonrasında liseden mezun olduysanız sadece TYT'de, öncesinde mezun olduysanız AYT alanlarında da görebilirsiniz. 2015 ve ÖNCESİNDE mezun olmuş öğrenciler ek puanlarını lise alanlarıyla bağlantılı 4 yıllık bölümlerde de kullanabilirler. Fakat 2015 sonrası mezunları ek puanlarını sadece lise alanlarıyla bağlantılı 2 yıllık bölümlerde kullanabilirler. Hangi bölümlerde puan kullanabildiğinizi YKS Tercih Kılavuzunda Tablo 6'lardan (A-B-C diye ayrılır, başlıklarını okuyun.) görebilirsiniz.
Okul birincilerinin tercihlerinin farkı nedir?
Okul birinciliği avantajı sadece liseden mezun olunan sene kullanılabilir. Birinciler için ayrı kontenjan vardır. Taban sıralaması kendi sırasından çok daha düşük olan bir yere yerleşme şansı oluşur. Bunun sebebi, o bölümü tercih eden okul birincilerinin kendi aralarında sıralanmasıdır. Örneğin,
30+2 kontenjan yazan bir programda 30 normal yer vardır; 2 de okul birincisi kontenjanı vardır. Bu bölümü tercih eden en yüksek puanlı iki okul birincisi buraya direkt yerleşir. Diğer 30 kişiden ayrı değerlendirilirler. Okul birincileri istedikleri her yere yerleşemezler yalnız, haberiniz olsun. 2 kontenjan varken 5 okul birincisi tercih etmişse puanı en yüksek iki kişi girer, diğerleri o programa giremez diğer tercihlerine bakılır.
Tercihte bir bölümü üste yazmakla alta yazmak arasındaki fark nedir?
BURASI ÇOKOMELLİ ARKADAŞLAAARR!!!
Tercih, üst sıralı yerden alt sıralıya göre YAPILMAAAAZZZZZZZ!!!!
Tercih, PROGRAMLARI EN ÇOK GİTMEK İSTEDİĞİN YERDEN EN AZ GİTMEK İSTEDİĞİN YERE GÖRE SIRALAYARAK YAPILIR!
Adımlar şu şekilde:
- Önce kendi sırana ve beğenilerine uygun programları yukarıdaki ve aşağıdaki kuralları da göz önünde bulundurarak belirle.
- Onlardan en çok istediğin en fazla 24 yeri seç.
- Hiiç sıralarına mıralarına bakmadan sadece kendi beğenme-isteme durumuna göre en sevdiğinden en sevmediğine doğru sırala.
Neden?
Diyelim sen 5 tercih yaptın. 3. tercihine yerleştin. Ama 5'teki aslında daha çok gitmek istediğin yerdi.
Bu çok üzücü bir durum oluyor.
Ayrıca o listeye birilerinin gönlü olsun diye ya da sırf tercih dönemi paniği ile olmadık bölümler yazanlar oluyor, YAPMAYIN! Endüstri Mühendisi olmak isterken 8 Endüstri arasına 1 tane de nasılsa bu gelmez diye Mimarlık yazıp babasını mutlu etmeye kalkan biri şu an Mimarlık okuyor. Yani nasılsa gelmez diye bir şey yok, yazarsan gelir. Şanstır ki hep o nasılsa gelmez denen tutar!
LİSTEDE İSTEMEDİĞİNİZ HİÇBİR YER OLMAMALI!!!!
Birinin puanı senden düşükse o bölüme o değil sen girersin. İsterse o 1. sıraya, sen son sıraya yazmış ol. Puanı yüksek olan yerleşir.
***Ayrıca bazı okullar, kendilerini ilk üç sırada yazmanız durumunda daha fazla indirim ya da burs vereceklerini söylüyorlar. O okul geldiğinde pişman olmayacaksanız yazın amaaaa...
Dördüncü sırada asıl istediğin devlet üniversitesi var mesela, sırası da sana yakın diyelim. Sen gider o indirim veren yerin programını
1) Adılazımdeğil Üniv Tam Burslu
2) Adılazımdeğil Üniv %50 indirimli
3) Adılazımdeğil Üniv %25 indirimli
4) Canımıniçibiricik Üniversitesi şeklinde yazarsan Canımıniçibiricik'te okumayı planlarken kendini %50 indirimli Adılazımdeğil'de bulursun, üstüne bir %50 de bizden dedikleri için %75 indirimin olmuş olur. Devlette beleş okuyayım derken indirim almak uğruna 15-20k para vermen gerekebilir. Dikkat!!!!
Yapabileceğim tercih hataları nelerdir? Tercih yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Tercihin en üzücü sonucu hiçbir yere yerleşmemek değil, yanlış tercih yüzünden yanlış yere yerleşmektir. Hem OBP kırılır, hem sene yanar. ÖSYM'nin tercih sayfasında bir arama çubuğu var, oradan programları arayabiliyorsunuz ama işte program isimleri çok uzun. Aceleyle tüm ismi okumadan tıklayınca böyle hatalar olabiliyor. O yüzden bu hatalara dikkat edin:
- Bir üniversite aynı bölümü farklı şehirlerdeki kampüslerde açmış olabilir, doğru şehirdekini seçtiğinizden emin olun. (Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler, özellikle siz!)
- Bir programın hem örgünü hem ikinci öğretimi hem açık öğretimi olabilir. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun!- Bazı üniversitelerin isimleri birbirine çok benziyor, (Başı İstanbul diye başlayan bir dolu tane üniversite var!) devamını okumadan seçince çok bambaşka bir yere gidebilir ya da birden mezuna kalabilirsiniz.
- Vakıf üniversitesi seçerken doğru burs oranlı yeri seçtiğinizden emin olun! Tam bursluya gidiyorum zannederken %25 indirimli yazmış olmayın.
- Parasını ödeyemeyeceğiniz yeri gaza gelip yazmayın, ulaşım yöntemine bakmadan şehir dışı yere karar vermeyin.
- MYO Meslek Yüksekokuludur ve 2 yıllıktır. Yüksekokul ise dört yıllıktır. İsmi birbirine benziyor diye aynı şey sanmayın!!!- Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler cidden dikkat edin! İç İşleri için olana mı başvuruyorsun, düz olana mı, MSB için olana mı, kadın programına mı, erkek programına mı, hangi şehir vs. çok dikkat edin lütfen.
- Bir üniversite aynı bölümü farklı fakültelerde açabilir. Mesela İstanbul Üniversitesinde üç tane İşletme var. Üç fakülte de farklı semtte. Tutma ihtimalleri de farklı bu arada. Kesin gelecek sandığınız yer yanlış programı seçtiniz diye yalan olmasın.
- Bir program farklı dillerde açılmış olabilir, doğru dilde olanı seçtiğinizden emin olun. Durup dururken hazırlık okumak zorunda kalmayın sonra. (İstemiyorsanız yani…)
- Çocuk Gelişimi, Sosyal Hizmet gibi bölümlerin hem iki yıllıkları hem dört yıllıkları var. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun lütfen.
- Daha çok istediğinizi üste, daha az istediğinizi alta yazın. Bu çok önemli. Yukarıda da yazdım.
- Tercihinizi son gün 23.59'a kadar güncelleyebilir, değiştirebilirsiniz. Her değişimden sonra listeyi baştan kaydedip onayladığınızdan emin olun. Sürprizle karşılaşmayın sonra.
Birden fazla alanda (TM, TS, MF vb.) tercih yapacağım, nelere dikkat etmem lazım?
Her puan türü için ayrı ayrı, o alandaki sıralamana göre yukarıdaki araştırmaları yapıp girmek isteyeceğin programları belirledikten sonra puana ve puan türüne bakmaksızın yine en çok istediğinden en az istediğine doğru sıralıyorsun. Başka bir olayı yok.
Sıralamama istediğim yerler gelmeyecek gibi duruyor. Bu sene tutan bir yere girsem sonra yatay geçiş yapabilir miyim?
Yatay Geçiş iki çeşittir. Biri üniversitedeki derslerden aldığın notlar ile (GNO ile) diğeriyse YKS puanına göre (MYP ile) yapılandır.
MYP ile yatay geçiş yapabileceğin yerler zaten yazsan tutacak yerlerdir. O yüzden tutmaz deme yaz sen. Tutarsa senindir.
Gelelim GNO ile olana... Bir kere her bölümden her bölüme geçiş yok. İçeriği benzer olan bölümler arasında var. Yüksek ortalama yapman gerekiyor ve çok az kontenjan var. Ayrıca bir de bazı üniversiteler artık geldiğin yerin taban puanına da bakıyorlar. En yüksek, en kendisine yakın yerden öğrenci almayı tercih ediyorlar. Yani Yatay Geçişe güvenerek tercih yapılmaz. Yapamazsın demiyorum ama yapamayıp bir kalırsan mutsuz olacağın yeri tercih etme. Garantisi yok asla yatay geçişin.
Mezuna kalayım mı, gelen bir yere gideyim mi? Gittiğim yerde YKS çalışırım üniversitede okurken belki?
Bu üçüncü ya da daha fazla kezinci sınava girişinse artık gitmeyi düşünsen daha iyi olabilir. Ama çalışmadıysan ve çalışacağını düşünüyorsan tabii ki mezuna kalabilirsin. Bazen hayatta olup bitenler ya da kendi kafamız çalışmamıza engel oluyor, önceliklerimiz başka olabiliyor. Ama bak çalışacaksan... Kendini kandıracaksan kalma mezuna. Kendini en iyi sen tanırsın, sürecin gereklerini de biliyorsun. O gerekleri yerine getiresin varsa kal, yoksa bir ortam değişikliği iyi gelebilir.
Sıralamam genel olarak istediğim bölüme tutmuyor, yeni açılan okulları/bölümleri tercih etsem gelir mi? Yeni açılmış bir okulu, bölümü tercih etmeli miyim? Nelere dikkat etmeliyim?
Tercih etmenin önünde bir engel yok. Fakat Kıbrıs'ta bile %50 burslusu 300k ile kapatmış bir bölüm düşünelim, 500k sıraya gelmez o yeni açılanların burslusu. Mantık çerçevesinde yazılabilir.
Ayrıca, yeni açılmış bir okulun ya da bölümün sistemi henüz tam oturmuş olmayacağından okulda deneme tahtasına dönme ihtimaliniz var. Ben mesela Sosyoloji'si açılalı 1 sene olmuş, normalde eski bir okula devam ettim. 3 senede 2 kere danışmanım değişti, hangi seçmelilerin açılacağı hangi dersi hangi hocanın vereceği sürekli değişiyor!
Ayrıca Erasmus konusunda da okul henüz bağlantı kurmamış olduğundan Erasmus'a gitme şansınız azalır.
Yeni açılmış bölüm tercih ederken okulun diğer programlarının sıralamalarına bakın. O bölümler başka hangi okullarda yakın sıralamayla almış ve sizin asıl istediğiniz programın bu okullarda sırası ne olmuş... Bu size fikir verebilir gelme durumuna dair.
Tercih Döneminde Sıkça Sorulan Sorular
Seray Çırak
Taban sıralama ne? Taban puan ne? Nasıl tercih yapılıyor? Program dediğiniz ne?
Bazen bölüm bazen program yazıyoruz. Bölüm genel adı, program okuldaki adı. Örnek vereyim daha kolay olsun:
Bölüm- Sosyoloji
Psikoloji bölümü programları:
- Sennetatlışeysin Üniversitesi - Sosyoloji (%50 İndirimli)
- İstanbul Hacıyatmaz Dönüp Kendine Bakmaz Üniversitesi - Sosyoloji (İngilizce)
- Yokartık Üniversitesi - Sosyoloji (Açık öğretim) şeklinde olabilir.
Bölümler farklı "Fakülte"ler de olabilir. Mesela bir üniversitenin hem İktisat Fakültesi hem İşletme Fakültesi hem de Siyaset Fakültesi vardır ve her fakültede ayrı ayrı İşletme programı olabilir. Bir bölümün aynı okulda hem Türkçe programı hem İngilizce programı olabilir.
İşi bilmeyenler ya da ağız alışkanlığı olanlar “bölüm-fakülte-programı” birbirinin yerine kullanıp kafanızı karıştırabilirler. Dikkatli olunuz.
Taban sırası/puanı:
Şu an taban sıralaması olarak gördükleriniz, geçen yılki tercihlerden sonra bir programa EN SON SIRADA yerleşmiş kişinin sırasıdır. Taban puan da o kişinin puanıdır. Tercih yaparken puanlara değil sıralamalara bakılır. Yatay geçiş yaparken ya da ek yerleştirmeler sırasında puana bakılır.
En büyük yanılgı, bu taban sıraları okulların belirlediğini ve bu sıranın altında kalan birinin oraya yerleşemeyeceğini zannetmektir. Öyle bir şey yok. Kesinlikle tercih edemeyeceğiniz yerler çok sınırlıdır, azdır. Daha doğrusu tercih etmek için koşulları olan diyelim.
TERCİH EDEMEYECEĞİNİZ YERLER:
- Sıralama barajı olan bölümlerde, barajı aşmadıysanız o bölümü tercih edemezsiniz. Mesela Tıp baraj sırası 50.000'dir. MF alanında 50 binin gerisinde sıranız varsa (50.001 bile olsa) Tıp tercihi yapamazsınız.) Mühendislik Fakültelerinde, Eğitim Fakültelerinde (öğretmenlikler), Mimarlıkta, Diş Hekimliğinde, Eczacılıkta ve Hukukta sıralama barajı vardır.
- Her programın yanında hangi alandan alım yaptığı yazar. (SAY, EA, DİL, SÖZ) Eğer sizin o alanda puanınız hesaplanmamışsa o alandan tercih yapamazsınız.
- Bazı bölümlerde birtakım fiziksel özellikler aranır (boy, kilo vb.) Örneğin, pilot olmak için ya da Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Milli Savunma Bakanlığı için açılan kontenjanlarında... Bu bölümleri tercih etseniz dahi gereklilikleri karşılamıyorsanız kaydınız yapılmaz.
- MTOK yazan kontenjanlara sadece Mesleki ve Teknik Liselerde o alandan mezun olmuş öğrenciler alınır.
- KKTC Uyruklu yazan programlara sadece KKTC Uyruklu öğrenciler başvurabilir.
Geriye kalan tüm bölümleri tercihe yazabilirsiniz. Ha, sen yazdın diye tutar mı? Sonraki soruya alalım seni.
Tercih yaparken hangi sitelerden faydalanabilirim?
1) Salim Ünsal'ın blogu ve Twitter hesabı:
2)YÖK Atlas:
3)Üniversite Araştırmaları Laboratuvarının araştırmaları
4) Üniversite Tercih Robotları
Benim sıralamam ........, istediğim yer ...... ile kapatmış. Burası bana gelir mi? Buraya yerleşebilir miyim? Burası beni alır mı?
Buna kesin ve net bir cevap verilemez. Çünkü o programı senden başka kimlerin tercih edeceğini bilmiyoruz. Tercihin en can sıkıcı kısmı da budur. Senin sıralaman bu programın sıralamasından ne kadar öndeyse o bölümün gelme ihtimali o kadar artar. Senin sıralaman o programın sırasından ne kadar gerideyse gelme ihtimali o kadar azalır.
Örneğin: 70k sıralaması olan birine 80k ile kapatmış yerin gelme ihtimali vardır. 60k olan yerin de gelme ihtimali vardır. 80k olanın gelme ihtimali 60k olanın gelme ihtimalinden fazladır.
Peki ya bu kişi 50k ile kapamış bir yeri yazmamalı mı? Hayatta gelmez mi? Buna cevap veremeyiz. Bu kişi o bölümü de yazabilir ve gelme ihtimali de düşük bile olsa VARDIR! Tutmaz diye yazmayıp "Tüh be yazsaydım geliyormuş." demektense yazmak daha mantıklıdır. Açıkta kalmak istemeyen biriyse mutlaka kendi sırasından gerilere doğru da tercih yapmalıdır.
Kesinliği olmamakla birlikte, işi ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için, bazı tercihlerde yol göstericilik yapan kişiler (Mesela ben, Salim Ünsal, Erdem Abi, Mami Müdür vb.) bazı yüzdeler verirler. Sıralamanızın %20 üstü %30 altı gibi mesela.
100.000 sıralaması olan biri için %20 üst 80k, %30 alt 130k'dır. Bu, şu demek:
Sana 80-130k arasındaki bölümlerin gelme olasılığı çok yüksek. Tercih sıralamanı yaparken bu aralıktaki bölümleri nasıl sıraladığına dikkat etmelisin. (Aşağıda tercih sırasını daha detaylı anlatacağım.)
20k sıralaması olan kişi için bu aralık 16k-26k'dır yuvarlarsak 15-30k aralığı diyebiliriz.
"MAKASI AÇIN" dendiği zamansa anlamanız gereken şey %20 üst %30 alt yerine daha geniş bir aralığa bakın, dikkat edin demektir. %25 üst %50 alt mesela. Bu daha geniş bir aralıktır. Yine 100k için örnek verirsek, "İHTİMALİ YÜKSEK BÖLGE" 80-130k iken makası açınca 75k-150k arası olur.
Not: k dediğim şey "bin(1000)" anlamına geliyor. Kolay olduğu için k yazıyorum. k kilonun k'si. Kilometre, kilogramdan tanıyorsunuz, 1000 demek o da. Bin metre, Bin gram diyoruz yani :)
Bölümü İngilizce okumak mı Türkçe okumak mı?
Ne olmak istediğinle alakası çok. Özel sektörde, devlete ait olmayan büyük şirketlerde ve büyük şehirde çalışmak istiyorsan ya da köklü üniversitelerde akademisyenlik yapmak istiyorsan İngilizce okumak daha avantajlıdır. KPSS'ye girip devlet memuru, uzmanı vb. olmak istiyorsan Türkçe okumak daha avantajlıdır. Diyelim ki İngilizce okumanın daha avantajlı olduğu bir şey istiyorsun ama İngilizcesi yok ya da sıran yetmiyor; Türkçe okursan mahvolmazsın merak etme. Sadece İngilizce olayını dışarıdan kendin çalışarak ya da kursla vs. halletmen gerekir.
Vakıfta okumak mı, devlette okumak mı?
Vakıfları kendi içinde devletleri kendi içinde genelleyemeyiz!!! Şu an memnuniyet araştırmalarında en üst sıralarda devletten çok vakıf üniversitesi var. Köklü vakıf üniversitelerimizde de yenilerde de çok iyi okullar var, zaten sıralamalardan ya da yaptıkları işleri sene boyu dinleyerek anlamışsınızdır. Vakıf ön yargısını bir bırakalım.
Vakıfta para ödeyerek okumakla tam burslu okumak arasındaki tek fark da para ödüyor olmak. Bu da cepte dursun.
Sıralamanızla iyi bir vakıfta ücretli bölüm ve sıradan bir devlet okulu tutuyorsa, paranız varsa sağlam vakfı tercih etmek daha mantıklıdır. uniar.net'te yer alan TÜMA raporuna bakın mutlaka. Orada aynı harf notunu almış üniversiteler genelde aynı sağlamlıktaki okullardır. A puan almış bir vakfa paralı gitmek C almış bir devlete gitmekten iyidir. Ama hem devlet C, hem vakıf C ise haliyle para ödemek yerine devleti (Şehrinin de size uygunluğuna göre) tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Yine uniar.net'te DUS raporu var. Bu raporda da devlet üniversitelerindeki fakültelerin değerlendirmeleri var. Özellikle KPSS ve Akademisyenlik düşünenlere öneririm incelemelerini.
Şehir dışında okumak mı, aynı şehirde kalmak mı?
İkisinin de kendi avantajları ve dezavantajları var. Kişiden kişiye değişir. Ben sayayım siz karar verin.
Şehir dışında okursan kendi kendine yaşamayı öğreniyorsun. Biraz daha cesaret istiyor bu durum. Hasta olduğunda, zora düştüğünde, para ödenecekken ya da acıktığında sana bir tek sen ve sonradan arkadaşların yardım edebiliyor acil olarak. Ama zaten hayatın geneli böyle. Bu zorlukların yanında tabii özgürlük var. Sosyal hayat daha renkli (renklendikçe de tehlikeli ama eğlenceli) olabiliyor. Maddi olarak daha fazla harcama yapmak gerekiyor.
Kendi şehrinde kalmak ise güvenli, konforlu bölgede kalmak demek. Akşam eve geliyorsun, yemeğin var. Odan kendi alıştığın, bildiğin oda. Evdekiler tanıdık; tuvalet, banyo tanıdık. Ama işte orada da sosyal hayat ister istemez bir tık kısıtlanmış oluyor. Ebeveynler gözünün önünde olduğunuzda daha korumacı davranıyorlar ister istemez.
Şehir dışına gidip annemi özledim ben, diye yatay geçiş yapmak isteyen de gördüm; ailesinin yanında çok bunaldığı için baştan YKS çalışıp dışarıdaki bir okula gitmek isteyen de.
Pandemi sonrası yeni normalimizde evden uzaklaşma durumu azalabilir. Özellikle maddi durum burada belirleyici olacak. Şu an barınma sorununu rahat biçimde halletmek önceliklerden biri olmalı; zira ev kiraları uçmuş durumda, yurtlarda ise yer bulmak her sene daha da zorlaşıyor.
Ha bir deee!!!! Hangi şehre gittiğiniz de etkiliyor durumu. Küçük şehirde büyüyüp birden çok büyük şehre gidenler ve büyük şehirde büyüyüp çok küçük şehre gidenler sıkıntı yaşayabiliyorlar.
Ve son uyarı: Sırf şehrin denizi var/yok diye ya da arkadaşım da orada birlikte okuyacağız vs diye tercih yapmayın lütfen. Önceliğiniz eğitim olmalı!
İki yıllık okuyup DGS'ye girmek mi yoksa mezuna kalıp YKS çalışmak mı?
Eğer Adalet okuyup DGS ile Hukuk'a geçme hedefiniz varsa bu YKS'ye çalışmaktan çok daha zorlayacak bir şey, bunu bilmelisiniz. Bunun sebebi sınavın zorluğu değil, aynısını yapmaya çalışan çok fazla kişi olması ama çok çok az kontenjan olması. Bu yöntem en rahat mühendisliklerde işe yaramakla birlikte orada da dört yıllık bölüme geçince hiç AYT konusu hatırlamamaktan ötürü zorlanıldığını biliyorum. Sözel bölüm isteyenler, sağlık bölümleri, şu an tam olarak ne istediğini bilmeyenler için güzel bir seçenek. Özellikle de küçük şehirlerde yaşayan ve yaşamaya devam etmek isteyen kişiler kendi şehirlerinde önde gelen sektörlere dair iki yıllık okuyabilirler.
İki yıllık tercih edecekler puanla mı sıralamayla mı tercih yapacak?
Genelde iki yıllıkları tercih ederken sıralamaya değil puana bakılırdı. Artık sıralamaya bakarak tercih yapmak biraz daha işinizi kolaylaştırıyor. Ek puan muhabbeti yüzünden işler karışabiliyordu, ondan baktığınız sıranın o TYT puanının genel başarı sıralamasındaki yerine denk gelen sıraya baktığınızdan emin olmanız gerekir.
Kimler ek puanı kullanabilir, nasıl kullanır?
Eğer bir Mesleki ya da Teknik Liseden mezunsanız sonuçlarınızın en sağ tarafında bir de ek puanlı başarı sırası ve puan göreceksiniz. 2015 ve sonrasında liseden mezun olduysanız sadece TYT'de, öncesinde mezun olduysanız AYT alanlarında da görebilirsiniz. 2015 ve ÖNCESİNDE mezun olmuş öğrenciler ek puanlarını lise alanlarıyla bağlantılı 4 yıllık bölümlerde de kullanabilirler. Fakat 2015 sonrası mezunları ek puanlarını sadece lise alanlarıyla bağlantılı 2 yıllık bölümlerde kullanabilirler. Hangi bölümlerde puan kullanabildiğinizi YKS Tercih Kılavuzunda Tablo 6'lardan (A-B-C diye ayrılır, başlıklarını okuyun.) görebilirsiniz.
Okul birincilerinin tercihlerinin farkı nedir?
Okul birinciliği avantajı sadece liseden mezun olunan sene kullanılabilir. Birinciler için ayrı kontenjan vardır. Taban sıralaması kendi sırasından çok daha düşük olan bir yere yerleşme şansı oluşur. Bunun sebebi, o bölümü tercih eden okul birincilerinin kendi aralarında sıralanmasıdır. Örneğin,
30+2 kontenjan yazan bir programda 30 normal yer vardır; 2 de okul birincisi kontenjanı vardır. Bu bölümü tercih eden en yüksek puanlı iki okul birincisi buraya direkt yerleşir. Diğer 30 kişiden ayrı değerlendirilirler. Okul birincileri istedikleri her yere yerleşemezler yalnız, haberiniz olsun. 2 kontenjan varken 5 okul birincisi tercih etmişse puanı en yüksek iki kişi girer, diğerleri o programa giremez diğer tercihlerine bakılır.
Tercihte bir bölümü üste yazmakla alta yazmak arasındaki fark nedir?
BURASI ÇOKOMELLİ ARKADAŞLAAARR!!!
Tercih, üst sıralı yerden alt sıralıya göre YAPILMAAAAZZZZZZZ!!!!
Tercih, PROGRAMLARI EN ÇOK GİTMEK İSTEDİĞİN YERDEN EN AZ GİTMEK İSTEDİĞİN YERE GÖRE SIRALAYARAK YAPILIR!
Adımlar şu şekilde:
- Önce kendi sırana ve beğenilerine uygun programları yukarıdaki ve aşağıdaki kuralları da göz önünde bulundurarak belirle.
- Onlardan en çok istediğin en fazla 24 yeri seç.
- Hiiç sıralarına mıralarına bakmadan sadece kendi beğenme-isteme durumuna göre en sevdiğinden en sevmediğine doğru sırala.
Neden?
Diyelim sen 5 tercih yaptın. 3. tercihine yerleştin. Ama 5'teki aslında daha çok gitmek istediğin yerdi.
Bu çok üzücü bir durum oluyor.
Ayrıca o listeye birilerinin gönlü olsun diye ya da sırf tercih dönemi paniği ile olmadık bölümler yazanlar oluyor, YAPMAYIN! Endüstri Mühendisi olmak isterken 8 Endüstri arasına 1 tane de nasılsa bu gelmez diye Mimarlık yazıp babasını mutlu etmeye kalkan biri şu an Mimarlık okuyor. Yani nasılsa gelmez diye bir şey yok, yazarsan gelir. Şanstır ki hep o nasılsa gelmez denen tutar!
LİSTEDE İSTEMEDİĞİNİZ HİÇBİR YER OLMAMALI!!!!
Birinin puanı senden düşükse o bölüme o değil sen girersin. İsterse o 1. sıraya, sen son sıraya yazmış ol. Puanı yüksek olan yerleşir.
***Ayrıca bazı okullar, kendilerini ilk üç sırada yazmanız durumunda daha fazla indirim ya da burs vereceklerini söylüyorlar. O okul geldiğinde pişman olmayacaksanız yazın amaaaa...
Dördüncü sırada asıl istediğin devlet üniversitesi var mesela, sırası da sana yakın diyelim. Sen gider o indirim veren yerin programını
1) Adılazımdeğil Üniv Tam Burslu
2) Adılazımdeğil Üniv %50 indirimli
3) Adılazımdeğil Üniv %25 indirimli
4) Canımıniçibiricik Üniversitesi şeklinde yazarsan Canımıniçibiricik'te okumayı planlarken kendini %50 indirimli Adılazımdeğil'de bulursun, üstüne bir %50 de bizden dedikleri için %75 indirimin olmuş olur. Devlette beleş okuyayım derken indirim almak uğruna 15-20k para vermen gerekebilir. Dikkat!!!!
Yapabileceğim tercih hataları nelerdir? Tercih yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Tercihin en üzücü sonucu hiçbir yere yerleşmemek değil, yanlış tercih yüzünden yanlış yere yerleşmektir. Hem OBP kırılır, hem sene yanar. ÖSYM'nin tercih sayfasında bir arama çubuğu var, oradan programları arayabiliyorsunuz ama işte program isimleri çok uzun. Aceleyle tüm ismi okumadan tıklayınca böyle hatalar olabiliyor. O yüzden bu hatalara dikkat edin:
- Bir üniversite aynı bölümü farklı şehirlerdeki kampüslerde açmış olabilir, doğru şehirdekini seçtiğinizden emin olun. (Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler, özellikle siz!)
- Bir programın hem örgünü hem ikinci öğretimi hem açık öğretimi olabilir. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun!- Bazı üniversitelerin isimleri birbirine çok benziyor, (Başı İstanbul diye başlayan bir dolu tane üniversite var!) devamını okumadan seçince çok bambaşka bir yere gidebilir ya da birden mezuna kalabilirsiniz.
- Vakıf üniversitesi seçerken doğru burs oranlı yeri seçtiğinizden emin olun! Tam bursluya gidiyorum zannederken %25 indirimli yazmış olmayın.
- Parasını ödeyemeyeceğiniz yeri gaza gelip yazmayın, ulaşım yöntemine bakmadan şehir dışı yere karar vermeyin.
- MYO Meslek Yüksekokuludur ve 2 yıllıktır. Yüksekokul ise dört yıllıktır. İsmi birbirine benziyor diye aynı şey sanmayın!!!- Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler cidden dikkat edin! İç İşleri için olana mı başvuruyorsun, düz olana mı, MSB için olana mı, kadın programına mı, erkek programına mı, hangi şehir vs. çok dikkat edin lütfen.
- Bir üniversite aynı bölümü farklı fakültelerde açabilir. Mesela İstanbul Üniversitesinde üç tane İşletme var. Üç fakülte de farklı semtte. Tutma ihtimalleri de farklı bu arada. Kesin gelecek sandığınız yer yanlış programı seçtiniz diye yalan olmasın.
- Bir program farklı dillerde açılmış olabilir, doğru dilde olanı seçtiğinizden emin olun. Durup dururken hazırlık okumak zorunda kalmayın sonra. (İstemiyorsanız yani…)
- Çocuk Gelişimi, Sosyal Hizmet gibi bölümlerin hem iki yıllıkları hem dört yıllıkları var. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun lütfen.
- Daha çok istediğinizi üste, daha az istediğinizi alta yazın. Bu çok önemli. Yukarıda da yazdım.
- Tercihinizi son gün 23.59'a kadar güncelleyebilir, değiştirebilirsiniz. Her değişimden sonra listeyi baştan kaydedip onayladığınızdan emin olun. Sürprizle karşılaşmayın sonra.
Birden fazla alanda (TM, TS, MF vb.) tercih yapacağım, nelere dikkat etmem lazım?
Her puan türü için ayrı ayrı, o alandaki sıralamana göre yukarıdaki araştırmaları yapıp girmek isteyeceğin programları belirledikten sonra puana ve puan türüne bakmaksızın yine en çok istediğinden en az istediğine doğru sıralıyorsun. Başka bir olayı yok.
Sıralamama istediğim yerler gelmeyecek gibi duruyor. Bu sene tutan bir yere girsem sonra yatay geçiş yapabilir miyim?
Yatay Geçiş iki çeşittir. Biri üniversitedeki derslerden aldığın notlar ile (GNO ile) diğeriyse YKS puanına göre (MYP ile) yapılandır.
MYP ile yatay geçiş yapabileceğin yerler zaten yazsan tutacak yerlerdir. O yüzden tutmaz deme yaz sen. Tutarsa senindir.
Gelelim GNO ile olana... Bir kere her bölümden her bölüme geçiş yok. İçeriği benzer olan bölümler arasında var. Yüksek ortalama yapman gerekiyor ve çok az kontenjan var. Ayrıca bir de bazı üniversiteler artık geldiğin yerin taban puanına da bakıyorlar. En yüksek, en kendisine yakın yerden öğrenci almayı tercih ediyorlar. Yani Yatay Geçişe güvenerek tercih yapılmaz. Yapamazsın demiyorum ama yapamayıp bir kalırsan mutsuz olacağın yeri tercih etme. Garantisi yok asla yatay geçişin.
Mezuna kalayım mı, gelen bir yere gideyim mi? Gittiğim yerde YKS çalışırım üniversitede okurken belki?
Bu üçüncü ya da daha fazla kezinci sınava girişinse artık gitmeyi düşünsen daha iyi olabilir. Ama çalışmadıysan ve çalışacağını düşünüyorsan tabii ki mezuna kalabilirsin. Bazen hayatta olup bitenler ya da kendi kafamız çalışmamıza engel oluyor, önceliklerimiz başka olabiliyor. Ama bak çalışacaksan... Kendini kandıracaksan kalma mezuna. Kendini en iyi sen tanırsın, sürecin gereklerini de biliyorsun. O gerekleri yerine getiresin varsa kal, yoksa bir ortam değişikliği iyi gelebilir.
Sıralamam genel olarak istediğim bölüme tutmuyor, yeni açılan okulları/bölümleri tercih etsem gelir mi? Yeni açılmış bir okulu, bölümü tercih etmeli miyim? Nelere dikkat etmeliyim?
Tercih etmenin önünde bir engel yok. Fakat Kıbrıs'ta bile %50 burslusu 300k ile kapatmış bir bölüm düşünelim, 500k sıraya gelmez o yeni açılanların burslusu. Mantık çerçevesinde yazılabilir.
Ayrıca, yeni açılmış bir okulun ya da bölümün sistemi henüz tam oturmuş olmayacağından okulda deneme tahtasına dönme ihtimaliniz var. Ben mesela Sosyoloji'si açılalı 1 sene olmuş, normalde eski bir okula devam ettim. 3 senede 2 kere danışmanım değişti, hangi seçmelilerin açılacağı hangi dersi hangi hocanın vereceği sürekli değişiyor!
Ayrıca Erasmus konusunda da okul henüz bağlantı kurmamış olduğundan Erasmus'a gitme şansınız azalır.
Yeni açılmış bölüm tercih ederken okulun diğer programlarının sıralamalarına bakın. O bölümler başka hangi okullarda yakın sıralamayla almış ve sizin asıl istediğiniz programın bu okullarda sırası ne olmuş... Bu size fikir verebilir gelme durumuna dair.
Tercih Döneminde Sıkça Sorulan Sorular
Seray Çırak
Taban sıralama ne? Taban puan ne? Nasıl tercih yapılıyor? Program dediğiniz ne?
Bazen bölüm bazen program yazıyoruz. Bölüm genel adı, program okuldaki adı. Örnek vereyim daha kolay olsun:
Bölüm- Sosyoloji
Psikoloji bölümü programları:
- Sennetatlışeysin Üniversitesi - Sosyoloji (%50 İndirimli)
- İstanbul Hacıyatmaz Dönüp Kendine Bakmaz Üniversitesi - Sosyoloji (İngilizce)
- Yokartık Üniversitesi - Sosyoloji (Açık öğretim) şeklinde olabilir.
Bölümler farklı "Fakülte"ler de olabilir. Mesela bir üniversitenin hem İktisat Fakültesi hem İşletme Fakültesi hem de Siyaset Fakültesi vardır ve her fakültede ayrı ayrı İşletme programı olabilir. Bir bölümün aynı okulda hem Türkçe programı hem İngilizce programı olabilir.
İşi bilmeyenler ya da ağız alışkanlığı olanlar “bölüm-fakülte-programı” birbirinin yerine kullanıp kafanızı karıştırabilirler. Dikkatli olunuz.
Taban sırası/puanı:
Şu an taban sıralaması olarak gördükleriniz, geçen yılki tercihlerden sonra bir programa EN SON SIRADA yerleşmiş kişinin sırasıdır. Taban puan da o kişinin puanıdır. Tercih yaparken puanlara değil sıralamalara bakılır. Yatay geçiş yaparken ya da ek yerleştirmeler sırasında puana bakılır.
En büyük yanılgı, bu taban sıraları okulların belirlediğini ve bu sıranın altında kalan birinin oraya yerleşemeyeceğini zannetmektir. Öyle bir şey yok. Kesinlikle tercih edemeyeceğiniz yerler çok sınırlıdır, azdır. Daha doğrusu tercih etmek için koşulları olan diyelim.
TERCİH EDEMEYECEĞİNİZ YERLER:
- Sıralama barajı olan bölümlerde, barajı aşmadıysanız o bölümü tercih edemezsiniz. Mesela Tıp baraj sırası 50.000'dir. MF alanında 50 binin gerisinde sıranız varsa (50.001 bile olsa) Tıp tercihi yapamazsınız.) Mühendislik Fakültelerinde, Eğitim Fakültelerinde (öğretmenlikler), Mimarlıkta, Diş Hekimliğinde, Eczacılıkta ve Hukukta sıralama barajı vardır.
- Her programın yanında hangi alandan alım yaptığı yazar. (SAY, EA, DİL, SÖZ) Eğer sizin o alanda puanınız hesaplanmamışsa o alandan tercih yapamazsınız.
- Bazı bölümlerde birtakım fiziksel özellikler aranır (boy, kilo vb.) Örneğin, pilot olmak için ya da Sağlık Bilimleri Üniversitesinin Milli Savunma Bakanlığı için açılan kontenjanlarında... Bu bölümleri tercih etseniz dahi gereklilikleri karşılamıyorsanız kaydınız yapılmaz.
- MTOK yazan kontenjanlara sadece Mesleki ve Teknik Liselerde o alandan mezun olmuş öğrenciler alınır.
- KKTC Uyruklu yazan programlara sadece KKTC Uyruklu öğrenciler başvurabilir.
Geriye kalan tüm bölümleri tercihe yazabilirsiniz. Ha, sen yazdın diye tutar mı? Sonraki soruya alalım seni.
Tercih yaparken hangi sitelerden faydalanabilirim?
1) Salim Ünsal'ın blogu ve Twitter hesabı:
2)YÖK Atlas:
3)Üniversite Araştırmaları Laboratuvarının araştırmaları
4) Üniversite Tercih Robotları
Benim sıralamam ........, istediğim yer ...... ile kapatmış. Burası bana gelir mi? Buraya yerleşebilir miyim? Burası beni alır mı?
Buna kesin ve net bir cevap verilemez. Çünkü o programı senden başka kimlerin tercih edeceğini bilmiyoruz. Tercihin en can sıkıcı kısmı da budur. Senin sıralaman bu programın sıralamasından ne kadar öndeyse o bölümün gelme ihtimali o kadar artar. Senin sıralaman o programın sırasından ne kadar gerideyse gelme ihtimali o kadar azalır.
Örneğin: 70k sıralaması olan birine 80k ile kapatmış yerin gelme ihtimali vardır. 60k olan yerin de gelme ihtimali vardır. 80k olanın gelme ihtimali 60k olanın gelme ihtimalinden fazladır.
Peki ya bu kişi 50k ile kapamış bir yeri yazmamalı mı? Hayatta gelmez mi? Buna cevap veremeyiz. Bu kişi o bölümü de yazabilir ve gelme ihtimali de düşük bile olsa VARDIR! Tutmaz diye yazmayıp "Tüh be yazsaydım geliyormuş." demektense yazmak daha mantıklıdır. Açıkta kalmak istemeyen biriyse mutlaka kendi sırasından gerilere doğru da tercih yapmalıdır.
Kesinliği olmamakla birlikte, işi ve anlaşılmasını kolaylaştırmak için, bazı tercihlerde yol göstericilik yapan kişiler (Mesela ben, Salim Ünsal, Erdem Abi, Mami Müdür vb.) bazı yüzdeler verirler. Sıralamanızın %20 üstü %30 altı gibi mesela.
100.000 sıralaması olan biri için %20 üst 80k, %30 alt 130k'dır. Bu, şu demek:
Sana 80-130k arasındaki bölümlerin gelme olasılığı çok yüksek. Tercih sıralamanı yaparken bu aralıktaki bölümleri nasıl sıraladığına dikkat etmelisin. (Aşağıda tercih sırasını daha detaylı anlatacağım.)
20k sıralaması olan kişi için bu aralık 16k-26k'dır yuvarlarsak 15-30k aralığı diyebiliriz.
"MAKASI AÇIN" dendiği zamansa anlamanız gereken şey %20 üst %30 alt yerine daha geniş bir aralığa bakın, dikkat edin demektir. %25 üst %50 alt mesela. Bu daha geniş bir aralıktır. Yine 100k için örnek verirsek, "İHTİMALİ YÜKSEK BÖLGE" 80-130k iken makası açınca 75k-150k arası olur.
Not: k dediğim şey "bin(1000)" anlamına geliyor. Kolay olduğu için k yazıyorum. k kilonun k'si. Kilometre, kilogramdan tanıyorsunuz, 1000 demek o da. Bin metre, Bin gram diyoruz yani :)
Bölümü İngilizce okumak mı Türkçe okumak mı?
Ne olmak istediğinle alakası çok. Özel sektörde, devlete ait olmayan büyük şirketlerde ve büyük şehirde çalışmak istiyorsan ya da köklü üniversitelerde akademisyenlik yapmak istiyorsan İngilizce okumak daha avantajlıdır. KPSS'ye girip devlet memuru, uzmanı vb. olmak istiyorsan Türkçe okumak daha avantajlıdır. Diyelim ki İngilizce okumanın daha avantajlı olduğu bir şey istiyorsun ama İngilizcesi yok ya da sıran yetmiyor; Türkçe okursan mahvolmazsın merak etme. Sadece İngilizce olayını dışarıdan kendin çalışarak ya da kursla vs. halletmen gerekir.
Vakıfta okumak mı, devlette okumak mı?
Vakıfları kendi içinde devletleri kendi içinde genelleyemeyiz!!! Şu an memnuniyet araştırmalarında en üst sıralarda devletten çok vakıf üniversitesi var. Köklü vakıf üniversitelerimizde de yenilerde de çok iyi okullar var, zaten sıralamalardan ya da yaptıkları işleri sene boyu dinleyerek anlamışsınızdır. Vakıf ön yargısını bir bırakalım.
Vakıfta para ödeyerek okumakla tam burslu okumak arasındaki tek fark da para ödüyor olmak. Bu da cepte dursun.
Sıralamanızla iyi bir vakıfta ücretli bölüm ve sıradan bir devlet okulu tutuyorsa, paranız varsa sağlam vakfı tercih etmek daha mantıklıdır. uniar.net'te yer alan TÜMA raporuna bakın mutlaka. Orada aynı harf notunu almış üniversiteler genelde aynı sağlamlıktaki okullardır. A puan almış bir vakfa paralı gitmek C almış bir devlete gitmekten iyidir. Ama hem devlet C, hem vakıf C ise haliyle para ödemek yerine devleti (Şehrinin de size uygunluğuna göre) tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Yine uniar.net'te DUS raporu var. Bu raporda da devlet üniversitelerindeki fakültelerin değerlendirmeleri var. Özellikle KPSS ve Akademisyenlik düşünenlere öneririm incelemelerini.
Şehir dışında okumak mı, aynı şehirde kalmak mı?
İkisinin de kendi avantajları ve dezavantajları var. Kişiden kişiye değişir. Ben sayayım siz karar verin.
Şehir dışında okursan kendi kendine yaşamayı öğreniyorsun. Biraz daha cesaret istiyor bu durum. Hasta olduğunda, zora düştüğünde, para ödenecekken ya da acıktığında sana bir tek sen ve sonradan arkadaşların yardım edebiliyor acil olarak. Ama zaten hayatın geneli böyle. Bu zorlukların yanında tabii özgürlük var. Sosyal hayat daha renkli (renklendikçe de tehlikeli ama eğlenceli) olabiliyor. Maddi olarak daha fazla harcama yapmak gerekiyor.
Kendi şehrinde kalmak ise güvenli, konforlu bölgede kalmak demek. Akşam eve geliyorsun, yemeğin var. Odan kendi alıştığın, bildiğin oda. Evdekiler tanıdık; tuvalet, banyo tanıdık. Ama işte orada da sosyal hayat ister istemez bir tık kısıtlanmış oluyor. Ebeveynler gözünün önünde olduğunuzda daha korumacı davranıyorlar ister istemez.
Şehir dışına gidip annemi özledim ben, diye yatay geçiş yapmak isteyen de gördüm; ailesinin yanında çok bunaldığı için baştan YKS çalışıp dışarıdaki bir okula gitmek isteyen de.
Pandemi sonrası yeni normalimizde evden uzaklaşma durumu azalabilir. Özellikle maddi durum burada belirleyici olacak. Şu an barınma sorununu rahat biçimde halletmek önceliklerden biri olmalı; zira ev kiraları uçmuş durumda, yurtlarda ise yer bulmak her sene daha da zorlaşıyor.
Ha bir deee!!!! Hangi şehre gittiğiniz de etkiliyor durumu. Küçük şehirde büyüyüp birden çok büyük şehre gidenler ve büyük şehirde büyüyüp çok küçük şehre gidenler sıkıntı yaşayabiliyorlar.
Ve son uyarı: Sırf şehrin denizi var/yok diye ya da arkadaşım da orada birlikte okuyacağız vs diye tercih yapmayın lütfen. Önceliğiniz eğitim olmalı!
İki yıllık okuyup DGS'ye girmek mi yoksa mezuna kalıp YKS çalışmak mı?
Eğer Adalet okuyup DGS ile Hukuk'a geçme hedefiniz varsa bu YKS'ye çalışmaktan çok daha zorlayacak bir şey, bunu bilmelisiniz. Bunun sebebi sınavın zorluğu değil, aynısını yapmaya çalışan çok fazla kişi olması ama çok çok az kontenjan olması. Bu yöntem en rahat mühendisliklerde işe yaramakla birlikte orada da dört yıllık bölüme geçince hiç AYT konusu hatırlamamaktan ötürü zorlanıldığını biliyorum. Sözel bölüm isteyenler, sağlık bölümleri, şu an tam olarak ne istediğini bilmeyenler için güzel bir seçenek. Özellikle de küçük şehirlerde yaşayan ve yaşamaya devam etmek isteyen kişiler kendi şehirlerinde önde gelen sektörlere dair iki yıllık okuyabilirler.
İki yıllık tercih edecekler puanla mı sıralamayla mı tercih yapacak?
Genelde iki yıllıkları tercih ederken sıralamaya değil puana bakılırdı. Artık sıralamaya bakarak tercih yapmak biraz daha işinizi kolaylaştırıyor. Ek puan muhabbeti yüzünden işler karışabiliyordu, ondan baktığınız sıranın o TYT puanının genel başarı sıralamasındaki yerine denk gelen sıraya baktığınızdan emin olmanız gerekir.
Kimler ek puanı kullanabilir, nasıl kullanır?
Eğer bir Mesleki ya da Teknik Liseden mezunsanız sonuçlarınızın en sağ tarafında bir de ek puanlı başarı sırası ve puan göreceksiniz. 2015 ve sonrasında liseden mezun olduysanız sadece TYT'de, öncesinde mezun olduysanız AYT alanlarında da görebilirsiniz. 2015 ve ÖNCESİNDE mezun olmuş öğrenciler ek puanlarını lise alanlarıyla bağlantılı 4 yıllık bölümlerde de kullanabilirler. Fakat 2015 sonrası mezunları ek puanlarını sadece lise alanlarıyla bağlantılı 2 yıllık bölümlerde kullanabilirler. Hangi bölümlerde puan kullanabildiğinizi YKS Tercih Kılavuzunda Tablo 6'lardan (A-B-C diye ayrılır, başlıklarını okuyun.) görebilirsiniz.
Okul birincilerinin tercihlerinin farkı nedir?
Okul birinciliği avantajı sadece liseden mezun olunan sene kullanılabilir. Birinciler için ayrı kontenjan vardır. Taban sıralaması kendi sırasından çok daha düşük olan bir yere yerleşme şansı oluşur. Bunun sebebi, o bölümü tercih eden okul birincilerinin kendi aralarında sıralanmasıdır. Örneğin,
30+2 kontenjan yazan bir programda 30 normal yer vardır; 2 de okul birincisi kontenjanı vardır. Bu bölümü tercih eden en yüksek puanlı iki okul birincisi buraya direkt yerleşir. Diğer 30 kişiden ayrı değerlendirilirler. Okul birincileri istedikleri her yere yerleşemezler yalnız, haberiniz olsun. 2 kontenjan varken 5 okul birincisi tercih etmişse puanı en yüksek iki kişi girer, diğerleri o programa giremez diğer tercihlerine bakılır.
Tercihte bir bölümü üste yazmakla alta yazmak arasındaki fark nedir?
BURASI ÇOKOMELLİ ARKADAŞLAAARR!!!
Tercih, üst sıralı yerden alt sıralıya göre YAPILMAAAAZZZZZZZ!!!!
Tercih, PROGRAMLARI EN ÇOK GİTMEK İSTEDİĞİN YERDEN EN AZ GİTMEK İSTEDİĞİN YERE GÖRE SIRALAYARAK YAPILIR!
Adımlar şu şekilde:
- Önce kendi sırana ve beğenilerine uygun programları yukarıdaki ve aşağıdaki kuralları da göz önünde bulundurarak belirle.
- Onlardan en çok istediğin en fazla 24 yeri seç.
- Hiiç sıralarına mıralarına bakmadan sadece kendi beğenme-isteme durumuna göre en sevdiğinden en sevmediğine doğru sırala.
Neden?
Diyelim sen 5 tercih yaptın. 3. tercihine yerleştin. Ama 5'teki aslında daha çok gitmek istediğin yerdi.
Bu çok üzücü bir durum oluyor.
Ayrıca o listeye birilerinin gönlü olsun diye ya da sırf tercih dönemi paniği ile olmadık bölümler yazanlar oluyor, YAPMAYIN! Endüstri Mühendisi olmak isterken 8 Endüstri arasına 1 tane de nasılsa bu gelmez diye Mimarlık yazıp babasını mutlu etmeye kalkan biri şu an Mimarlık okuyor. Yani nasılsa gelmez diye bir şey yok, yazarsan gelir. Şanstır ki hep o nasılsa gelmez denen tutar!
LİSTEDE İSTEMEDİĞİNİZ HİÇBİR YER OLMAMALI!!!!
Birinin puanı senden düşükse o bölüme o değil sen girersin. İsterse o 1. sıraya, sen son sıraya yazmış ol. Puanı yüksek olan yerleşir.
***Ayrıca bazı okullar, kendilerini ilk üç sırada yazmanız durumunda daha fazla indirim ya da burs vereceklerini söylüyorlar. O okul geldiğinde pişman olmayacaksanız yazın amaaaa...
Dördüncü sırada asıl istediğin devlet üniversitesi var mesela, sırası da sana yakın diyelim. Sen gider o indirim veren yerin programını
1) Adılazımdeğil Üniv Tam Burslu
2) Adılazımdeğil Üniv %50 indirimli
3) Adılazımdeğil Üniv %25 indirimli
4) Canımıniçibiricik Üniversitesi şeklinde yazarsan Canımıniçibiricik'te okumayı planlarken kendini %50 indirimli Adılazımdeğil'de bulursun, üstüne bir %50 de bizden dedikleri için %75 indirimin olmuş olur. Devlette beleş okuyayım derken indirim almak uğruna 15-20k para vermen gerekebilir. Dikkat!!!!
Yapabileceğim tercih hataları nelerdir? Tercih yaparken nelere dikkat etmeliyim?
Tercihin en üzücü sonucu hiçbir yere yerleşmemek değil, yanlış tercih yüzünden yanlış yere yerleşmektir. Hem OBP kırılır, hem sene yanar. ÖSYM'nin tercih sayfasında bir arama çubuğu var, oradan programları arayabiliyorsunuz ama işte program isimleri çok uzun. Aceleyle tüm ismi okumadan tıklayınca böyle hatalar olabiliyor. O yüzden bu hatalara dikkat edin:
- Bir üniversite aynı bölümü farklı şehirlerdeki kampüslerde açmış olabilir, doğru şehirdekini seçtiğinizden emin olun. (Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler, özellikle siz!)
- Bir programın hem örgünü hem ikinci öğretimi hem açık öğretimi olabilir. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun!- Bazı üniversitelerin isimleri birbirine çok benziyor, (Başı İstanbul diye başlayan bir dolu tane üniversite var!) devamını okumadan seçince çok bambaşka bir yere gidebilir ya da birden mezuna kalabilirsiniz.
- Vakıf üniversitesi seçerken doğru burs oranlı yeri seçtiğinizden emin olun! Tam bursluya gidiyorum zannederken %25 indirimli yazmış olmayın.
- Parasını ödeyemeyeceğiniz yeri gaza gelip yazmayın, ulaşım yöntemine bakmadan şehir dışı yere karar vermeyin.
- MYO Meslek Yüksekokuludur ve 2 yıllıktır. Yüksekokul ise dört yıllıktır. İsmi birbirine benziyor diye aynı şey sanmayın!!!- Sağlık Bilimleri Üniversitesi seçecekler cidden dikkat edin! İç İşleri için olana mı başvuruyorsun, düz olana mı, MSB için olana mı, kadın programına mı, erkek programına mı, hangi şehir vs. çok dikkat edin lütfen.
- Bir üniversite aynı bölümü farklı fakültelerde açabilir. Mesela İstanbul Üniversitesinde üç tane İşletme var. Üç fakülte de farklı semtte. Tutma ihtimalleri de farklı bu arada. Kesin gelecek sandığınız yer yanlış programı seçtiniz diye yalan olmasın.
- Bir program farklı dillerde açılmış olabilir, doğru dilde olanı seçtiğinizden emin olun. Durup dururken hazırlık okumak zorunda kalmayın sonra. (İstemiyorsanız yani…)
- Çocuk Gelişimi, Sosyal Hizmet gibi bölümlerin hem iki yıllıkları hem dört yıllıkları var. Doğru olanı seçtiğinizden emin olun lütfen.
- Daha çok istediğinizi üste, daha az istediğinizi alta yazın. Bu çok önemli. Yukarıda da yazdım.
- Tercihinizi son gün 23.59'a kadar güncelleyebilir, değiştirebilirsiniz. Her değişimden sonra listeyi baştan kaydedip onayladığınızdan emin olun. Sürprizle karşılaşmayın sonra.
Birden fazla alanda (TM, TS, MF vb.) tercih yapacağım, nelere dikkat etmem lazım?
Her puan türü için ayrı ayrı, o alandaki sıralamana göre yukarıdaki araştırmaları yapıp girmek isteyeceğin programları belirledikten sonra puana ve puan türüne bakmaksızın yine en çok istediğinden en az istediğine doğru sıralıyorsun. Başka bir olayı yok.
Sıralamama istediğim yerler gelmeyecek gibi duruyor. Bu sene tutan bir yere girsem sonra yatay geçiş yapabilir miyim?
Yatay Geçiş iki çeşittir. Biri üniversitedeki derslerden aldığın notlar ile (GNO ile) diğeriyse YKS puanına göre (MYP ile) yapılandır.
MYP ile yatay geçiş yapabileceğin yerler zaten yazsan tutacak yerlerdir. O yüzden tutmaz deme yaz sen. Tutarsa senindir.
Gelelim GNO ile olana... Bir kere her bölümden her bölüme geçiş yok. İçeriği benzer olan bölümler arasında var. Yüksek ortalama yapman gerekiyor ve çok az kontenjan var. Ayrıca bir de bazı üniversiteler artık geldiğin yerin taban puanına da bakıyorlar. En yüksek, en kendisine yakın yerden öğrenci almayı tercih ediyorlar. Yani Yatay Geçişe güvenerek tercih yapılmaz. Yapamazsın demiyorum ama yapamayıp bir kalırsan mutsuz olacağın yeri tercih etme. Garantisi yok asla yatay geçişin.
Mezuna kalayım mı, gelen bir yere gideyim mi? Gittiğim yerde YKS çalışırım üniversitede okurken belki?
Bu üçüncü ya da daha fazla kezinci sınava girişinse artık gitmeyi düşünsen daha iyi olabilir. Ama çalışmadıysan ve çalışacağını düşünüyorsan tabii ki mezuna kalabilirsin. Bazen hayatta olup bitenler ya da kendi kafamız çalışmamıza engel oluyor, önceliklerimiz başka olabiliyor. Ama bak çalışacaksan... Kendini kandıracaksan kalma mezuna. Kendini en iyi sen tanırsın, sürecin gereklerini de biliyorsun. O gerekleri yerine getiresin varsa kal, yoksa bir ortam değişikliği iyi gelebilir.
Sıralamam genel olarak istediğim bölüme tutmuyor, yeni açılan okulları/bölümleri tercih etsem gelir mi? Yeni açılmış bir okulu, bölümü tercih etmeli miyim? Nelere dikkat etmeliyim?
Tercih etmenin önünde bir engel yok. Fakat Kıbrıs'ta bile %50 burslusu 300k ile kapatmış bir bölüm düşünelim, 500k sıraya gelmez o yeni açılanların burslusu. Mantık çerçevesinde yazılabilir.
Ayrıca, yeni açılmış bir okulun ya da bölümün sistemi henüz tam oturmuş olmayacağından okulda deneme tahtasına dönme ihtimaliniz var. Ben mesela Sosyoloji'si açılalı 1 sene olmuş, normalde eski bir okula devam ettim. 3 senede 2 kere danışmanım değişti, hangi seçmelilerin açılacağı hangi dersi hangi hocanın vereceği sürekli değişiyor!
Ayrıca Erasmus konusunda da okul henüz bağlantı kurmamış olduğundan Erasmus'a gitme şansınız azalır.
Yeni açılmış bölüm tercih ederken okulun diğer programlarının sıralamalarına bakın. O bölümler başka hangi okullarda yakın sıralamayla almış ve sizin asıl istediğiniz programın bu okullarda sırası ne olmuş... Bu size fikir verebilir gelme durumuna dair.
Seray Çırak
Comments